Page 7 - Hadis 3. Ünite

HADİS TARİHİ

3. Tâbiîn Döneminde Hadis

Tâbiî sözcüğünün çoğulu olan Tâbiîn, sahabe-
den herhangi biriyle mü’min olarak görüşüp on- BİLGİ KUTUSU
dan ilim alan ve iman üzere ölen kimselere denil-
mektedir. Peygamber Efendimiz döne-
minde hayatta bulunup ona iman
Tâbiîn dönemi, hicretin 180. (796) senesine eden, ancak kendisiyle görüşerek
kadar devam eder. Tâbiîn nesli yaş durumlarına sahabi olma şerefine erişemeyen
göre gruplara ayrılır. Âlimler bu grupları Büyük kişilere muhadram denir. Mu-
Tâbiîler, Orta Yaşlı Tâbiîler ve Küçük (Genç) Tâbiî- hadramlar da özellikle ravi olarak
ler şeklinde isimlendirmişlerdir. tâbiînden sayılırlar.
20
Sahabenin dizinin dibinde yetişen ve hadisi (Mehmet Efendioğlu, “Muhad-
onlardan öğrenen Tâbiîn Dönemi'nde hadis ilmi ramûn”, DİA, C 30, s. 395.)
açısından önemli gelişmeler olmuştur. Özellikle
hicri 40-50 (660-670) yıllarından itibaren hadisle- TARTIŞALIM
ri ezberleme ve nakletme yanında, onları yazıya
geçirerek kayıt altına alma faaliyetleri artmış ve Rihlenin ilmî gelişme açısından
hızlı bir şekilde yayılmıştır. Aynı tarihlerde art ni- sağladığı faydaları tartışınız.
yetli bazı kimseler çeşitli sebeplerle hadis uydur-
maya başlamış, bundan dolayı hadis rivayeti ile
21
yakından ilgilenen sahabi ve tâbiîler, kendilerine
ulaşan hadislerin Peygamber Efendimizden gelip
gelmediğini araştırmaya ve sened sormaya başla-
mışlardır. Bu konudaki titizliğiyle ön plana çıkan
meşhur tâbiî Muhammed b. Sîrîn (ö. 110/728) bir
sözünde özetle şöyle der: ARAŞTIRALIM
“Önceleri sened sorulmuyordu. Ancak fitne
ortaya çıkınca ‘ravilerinizin ismini bize söyleyin’ Sahabe ve Tâbiîn Dönemi hadis
denmeye başlandı. Bundan sonra sünnet yolun- faaliyetlerinde sözü geçen nüsha,
sahîfe, kitâb ve risâle ile neyin kas-
da yürüyenlerin hadisleri alındı, bid’at ehlinin ri- tedildiğini araştırınız.
vayetleri ise terk edildi.”
22
Tâbiîn Dönemi'nin hadis ilmi açısından en önemli faaliyetlerinden biri Rihle’dir. Rihle,
hadis öğrenmek ve raviler hakkında bilgi edinmek maksadıyla çıkılan ilmî seyahatlerdir. Bu
seyahatler ilk olarak sahabeden bazı şahısların kişisel uygulamasıyla başlamış, Tâbiîn Döne-
mi'nde hızla yayılmış ve hadis ilminin temel unsuru haline gelmiştir. Tâbiîn âlimleri rihle
23
sayesinde, İslam dünyasının çok farklı bölgelerine dağılmış olan ashabın bulundukları yerler-

20 İsmail Lütfi Çakan, Hadis Usulü, s. 77-78.
21 Mehmet Yaşar Kandemir, Mevzu Hadisler, s. 28-29.
22 Müslim, Mukaddime, 5; Dârimî, Mukaddime, 38.
23 Ali Yardım, Hadis, C 1, s. 137 vd.

67