Page 6 - Hadis 3. Ünite

HADİS

Ebu Hüreyre’nin es-Sahîfetü’s-Sahiha ismiyle
bilinen ve talebelerinden Hemmâm b. Münebbih
(ö. 101/718) tarafından nakledilen derlemesi,
orijinal olarak günümüze kadar gelmiş ve yayım-
lanmıştır. İçinde 138 hadis bulunan bu sahîfenin
Hemmâm b. Münebbih’in Sahîfesi adıyla Türk-
çe’ye de birkaç tercümesi yapılmıştır. Hemmâm
b. Münebbih’in Sahîfesi’nden anlaşıldığına göre
sahabe döneminde yazılan hadisler ve bunlardan
oluşturulan metinler, herhangi bir sisteme göre
tasnif edilmemiş, konu gözetilmeden alt alta ya-
zılmıştır. 16

Sahabe Dönemi'nde hadis yazanlar bulun-
makla birlikte, hadisler yazılı olmaktan çok şifâhî/
sözlü olarak öğrenilip nakledilmiştir. Hadis yazan
sahabiler yazdıklarını sonraki nesillere bir metin
bırakmak maksadıyla değil, ezberlenen hadisle-
ri kolayca müzakere etmek ve unutmamak için
yazmışlardır. Abdullah b. Amr b. Âs’ın “Ben Resu-
Hemmâm b. Münebbih Sahîfesi’nin Berlin’de lullah’tan işittiğim her şeyi ezberlemek amacıyla
bulunan yazma nüshasının ilk sayfası yazıyorum.” şeklindeki ifadesi bunu göstermek-
17
tedir.
ARAŞTIRALIM Sahabe Peygamber Efendimizden naklettiği
hadislerin hepsini bizzat kendisinden duymuş ve
öğrenmiş değildir. Onlar kendi aralarında yap-
Sahabe Dönemi'nde hadislerin tıkları müzakereler esnasında birbirlerinden çok
daha çok şifâhî/sözlü olarak nakle-
dilmiş olmasının nedenlerini araş- hadis duymuş ve bunları nakletmişlerdir. Berâ’ b.
tırınız. Âzib (ö. 71/690) bu konuda şunu söyler:
“Biz bütün hadisleri bizzat Peygamber Efen-
dimizden işitmiş değiliz. Onların birçoklarını bize
diğer sahabi arkadaşlarımız nakletmiştir.” 18
Dört halife devrinde gerçekleşen fetihlerle İslam coğrafyasının sınırları doğuda Hindis-
tan’a, kuzeyde Orta Asya ve Kafkaslara, batıda ise Atlas Okyanusuna dayanmıştır. Buraları
fetheden sahabilerden bir kısmı vardıkları bölgelere yerleşmiş, bildikleri hadisleri buralarda
nakletmiş, bundan hareketle çevrelerinde önemli ilmî faaliyetler gerçekleşmiştir. 19

16 Muhammed Hamidullah, Hemmâm b. Münebbih’in Sahîfesi, s. 75
17 Ahmed b. Hanbel, Müsned, C 2, s.162; Ayrıca bk. Ebu Dâvûd, İlim, 3.
18 Hâkim en-Nisâbûrî, Ma’rifetü Ulûmi’l-hadis, s. 130.
19 Talat Koçyiğit, Hadis Tarihi, s. 84

66