Page 18 - Fıkıh Okumaları 4. Ünite

4. ÜNİTE

Talakın Çeşitleri

İslam hukukçuları Kur’an ve sünnetteki naslardan hareketle boşanmayı iki yönden taksime tabi
tutmuşlardır. Buna göre talak, dönülebilir olup olmamasına göre ric‘î ve bâin talak, sünnete uygun olup
olmamasına göre de sünni ve bid‘î talak kısımlarına ayrılmaktadır.

Ric‘î talak: Yeniden nikâh ve mehire gerek olmaksızın kocaya, boşadığı eşine iddet süresince dön-
me imkanı veren boşamaya, dönülebilir boşama anlamında “ric’î talak” denilmektedir.

Bir talakın ric‘î olabilmesi için nikâh akdinden sonra zifafın gerçekleşmiş olması, bu talakın üçüncü
talak olmaması, talakta kullanılan sözlerin sarih (açık) olması gerekir. Ric‘î talakta koca, iddet içerisinde
tekrar dönmek istediğinde eşinin rızasını almak zorunda değildir. Çoğunluğa göre kocanın evliliğin devamı
anlamında eşine döndüğünü sözlü olarak ifade etmesi gerekirken Hanefilere göre bu dönüş, evlilik haya-
tına devam etmek suretiyle fiilen de olabilir.

Ric‘î talakta dönüş imkanı bulunduğu için iddet sonuna kadar evlilik bağı devam eder. Bu yüzden
iddet içinde eşlerden biri öldüğü takdirde diğeri ona mirasçı olur. Ölüm veya boşanmaya kadar tehir edil-
miş (ertelenmiş) mehrin hemen ödenmesi gerekmez. Ric‘î talakta koca, iddet süresinde eşine dönmezse
boşanma bâin talaka dönüşür.

Bâin talak: Kocanın boşadığı eşi ile tekrar evlilik hayatının devam edebilmesi için yeni bir nikâh ak-
dinin ve yeni bir mehrin gerekli olduğu boşamaya “kesin ayırıcı boşama” anlamında bâin talak denilmiştir.
Bâin talak, dönüş imkanı olmadığı için evlilik birliğini hemen sona erdirir.

Birinci ve ikinci talak şeklinde gerçekleşen bâin boşamalar “beynûnet-i suğra”, her ne şekilde olur-
sa olsun üçüncü talak şeklindeki boşama “beynûnet-i kübrâ” olarak isimlendirilir.
Sünni talak: Kur’an ve sünnetin belirtmiş olduğu esas ve kurallara uygun olarak yapılan boşamaya
“sünni talak” denilmektedir. Bir talakın sünni olarak kabul edilebilmesi için boşamanın, kadının temizlik
döneminde olması, bu temizlik döneminde cinsel ilişkide bulunmadan olması ve bir talak verilerek yapıl-
ması gerekir.

Bid‘î talak: Sünni talaka aykırı olan, yani Kur’an ve sünnette belirtilen esas ve kurallara uygun
olmayan boşamaya “bid’î talak” denir. Talakın bid‘î olması şu durumlarda söz konusudur: Kadını hayız
(âdet) döneminde boşamak, temizlik döneminde cinsel ilişkide bulunduktan sonra boşamak, bir temizlik
devresinde birden fazla boşamak.

Sünnete aykırı boşama haramdır, bu şekilde boşayan kişi günahkar olur. Fakat haram olmakla
birlikte İslam hukukçularının çoğunluğu bid‘î talakın geçerli olduğu görüşündedir. Bazılarına göre ise bir
temizlik devresinde veya bir mecliste verilen üç talak, bir talak sayılır.

109