Page 12 - Fıkıh 5. Ünite

FIKIH

“Helal olan şeyler belli, haram olan şeyler bellidir. Bu ikisi-
nin arasında, halkın birçoğunun helal mi, haram mı olduğunu
Bir arkadaşına yüksek miktarda bilmediği şüpheli konular vardır. Şüpheli konulardan sakınan-
borç veren bir kimse uzun zaman
arkadaşının borcu ödemesini bekler. lar, dinini ve ırzını korumuş olur. Şüpheli konulardan sakınma-
Borcunu hatırlatmak için arkadaşına yanlar ise gitgide harama düşer. Tıpkı sürüsünü başkasına ait
uğrar. Arkadaşının yeni bir dükkân bir arâzinin etrafında otlatan çoban gibi ki, onun bu arâziye gir-
açıp lüks bir araba aldığını görür. me tehlikesi vardır. Dikkat edin! Her padişahın girilmesi yasak
Borcunu ödemesini istediğinde bir arâzisi vardır. Unutmayın ki, Allah’ın yasak arazisi de haram
arkadaşı ödemeyeceğini ve hakkını kıldığı şeylerdir...” 27
helal etmesini ister.
Bu olayda borç alan kişinin borca 2.3. Akitler
karşı yaklaşımını yorumlayınız.
İslam’da meşru mal edinme yöntemlerinin başında akit
(sözleşme) gelir. Akit terim olarak tarafların icap ve kabu-
lünün akit konusu üzerinde hukuki sonuç doğuracak şekilde
birbirine bağlanması şeklinde tanımlanır.
28
BULALIM
Kur’an-ı Kerim'de;
ٰ
َ
ُ ُ ْ ُ َ ْ ُٓ َ َ َّ َ ُّ َٓ
﴾... ِۜ دوقعلاب اوفوا اونما ني۪لا اهيا اي ﴿
ِ
“Ey iman edenler! Akitlerin gereğini yerine getiriniz...”
29
denilerek verilen ticari söz ve senede sadık kalınması iste-
nir.
Alışveriş, insanlık tarihinin başlangıcından itibaren mal-
ların değişiminde kendisine başvurulan bir sözleşme yönte-
midir. Çünkü her insanın ihtiyaç duyduğu bütün mal ve hiz-
metleri bizzat kendisinin üretmesi mümkün olmadığı gibi,
ürettiği her şeyi kendisinin tüketmesi de söz konusu de-
Türk Lirası sembolünü bulunuz. ğildir. İnsan ürettiği ihtiyaç fazlası malları verip başkasının
ürettiği malları alarak hayatını sürdürür. Bunun en elverişli
yolu da karşılıklı rızaya dayalı alım satım akdidir. Aksi hâlde
toplumda kargaşa meydana gelir. 30
İnsanlığın ticari işlemlerini genelde alışveriş simgeler.
Kur'an sık sık alışveriş konusuna dikkat çekmiştir. Kur'an

Peygamberimiz bir hadisinde dünyevi kazancı yegane hedef kabul edenleri uyarıp onla-
şöyle buyurmaktadır: ra gerçek kazancı göstermeyi amaçlamıştır. Diğer taraftan
“İslam’da zarar verme ve zararı Kur’an, alışverişin kişileri Allah’ı hatırlamaktan alıkoyma-
31
zararla karşılama yoktur." masını istemekte , Cuma ezanının okunmasıyla alışverişin
bırakılıp namaza gidilmesini emretmektedir.
32
(İmam Mâlik, Muvatta, C 2, s. 22)
Kur’an-ı Kerim'in faiz ile alım-satımı birbirinden ayırma-
sı, alım satımı helal, faizi haram kılması da dikkat çekicidir.
33

27 Buhârî, Îmân, 39; Müslim, Müsâkât, 107.
28 Cürcânî, et-Ta‘rîfât, “A-k-d” maddesi.
29 Maide suresi, 1. ayet.
30 İbnu’l-Hümâm, Fethu’l-Kadîr, C 4, s. 247.
31 bk. Nûr suresi, 37. ayet.
32 bk. Cum’a suresi, 9. ayet.
33 bk. Bakara suresi, 275. ayet.; Rûm suresi, 39. ayet.

164