Page 13 - Fıkıh 5. Ünite

5. Ünite - Muamelat ve Ukubat

2.4. Karz

Karz, bir kimseye faydalanmak ve mislini iade etmek
üzere bir malı vermektir. Karz ancak misli ve tüketilir
mallarda söz konusu olabilir.

Karzı hasen, Kur’an ve hadislerde tavsiye edilen bir
yardımlaşma çeşididir. Yüce Allah, geri hiçbir şey alma-
mak üzere verilen sadakanın karşılığını kat kat vereceğini
beyan ettiği gibi, “Kimdir o, Allah’a güzel bir borç verecek
olan ki, Allah da onun verdiğini kat kat artırsın ve onun için
değerli bir mükâfât versin?” ayetiyle maddi bir karşılık Aldığımız borç, bir emanettir.
34
beklemeksizin, dengini geri almak üzere verilen ödüncün Geri ödememiz gerekir.
mükâfatını kat kat vereceğini haber vermektedir.
Karzı hasen, Müslümanları faize bulaşmaktan alıkoyar ve
sosyal yardımlaşma sayesinde ülfet ve muhabbeti artırarak
Müslümanları birleştirir.

"Bir malı, parayı borç veya ödünç vermek, onu sadaka ola-
rak vermekten hayırlıdır." 35

Karzı hasen sadakadan efdaldir. Çünkü sadaka muhatabı
incitebilir. Sadaka isteyen bunu ihtiyacı olmadan dilenebi-
lir, ödünç isteyen sadece ihtiyacı olduğundan dolayı ister.
Ancak ödünç vermek, geri dönüşü olduğu için incitmez.
Karzı hasen, çalışmayı ve alın teriyle kazanmayı teşvik eder.
Ödünç veren, ödünç alanı zorlamayıp ödemesini kolaylaştır-
dığı oranda fazileti de artacaktır. Ancak borçlunun borcunu
ödemesi gereklidir.

"Borcunu ödemekte zorluk çeken birisine mühlet veren
veya borcunun bir kısmını bağışlayan kimseyi Yüce Allah Ce-
hennem ateşinden korur." 36

Karzı hasen daha çok darda olanların ih-
tiyaçlarının karşılanmasında kullanılır. Bu-
nunla, kısa süreli ihtiyaçlar, dar gelirlilerin Resulullah (s.a.v.) küçük bir deveyi borç
acil sıkıntıları veya ticaretle uğraşanların olarak almıştı. Zamanı geldiğinde bu devenin
geçici ve kısa süreli finansman açıkları kar- benzerini bulmadı ve daha iri bir deveyi adama
şılanır. gönderdi ve şöyle buyurdu:
Karzın meşru kılınış amacı dışına çıkıla- “Şüphesiz insanların en hayırlısı, borcunu
rak, onun gelir amaçlı kullanılmasına, başka en güzel şekilde ödeyendir.”
bir ifade ile faiz beklentili borç alışverişi iş- (Müslim, Misâkat, 118.)
lemine Karzı ribevî (faizli borç) denir. Karzın
gelir amaçlı olarak kullanılması ise dinimiz-
de kesin olarak yasaklanmıştır.

34 Hadîd suresi, 11. ayet.
35 Ahmed bin Hanbel, Müsned, C 1, s. 463; Suyutî, Câmiu’s-Sağîr, C 2, s. 86.
36 Buhârî, Büyû', 17; Müslim, Zühd, 74.

165