Page 9 - Fıkıh 5. Ünite

5. Ünite - Muamelat ve Ukubat

fiyatların yükselmesine ve dar gelir sahiplerinin ezilmesine
sebep olacağından farklı bir mesuliyet gerektirir. Dolayısıyla
ْ ْ
bu tür uygulamalarda bir haksızlık ve zulüm söz konusudur ve َ ُ ْ ُ ْ ْ ُ َ َ َّ ُ ّٰ ُ
ِ
İslam buna izin vermemektedir. كلملا تؤت ِ كلملا كِلام مهللا لق ﴿
ِ
ْ ْ
ُ َٓ َ ْ َّ َ ُ ُ ْ َ َ ُ َٓ َ ْ َ
Beşerî sistemlerde mal, istenildiği gibi tüketilebilir. Fakat ۘءاشت نمِم كلملا عنتو ءاشت نم
ِ
İslam, toplumu gözeterek zekât, vakıf gibi mükemmel mües- َ َ ُ َٓ َ ْ َ ُّ ُ َ ُ َٓ َ ْ َ ُّ ُ َ
ِ
seseler kurmuş, harcamada asla israfa kaçmama gibi beşe- كِديب ۜءاشت نم لِذتو ءاشت نم زِعتو
َ ْ َ ّ ُ ٰ
ْ
َ َ َّ ُ ْ َ
rüstü ve net prensipler koymuştur. Tüketimin ancak meşru ﴾ ري۪دق ٔش لك ع كنِا ۜيلا
ٍ
yoldan yapılabileceğini beyan etmiştir. Bu durum, iyi ve etkin ِ
kullanılabildiğinde insanlar için değişmez güzelliklerin ortaya “De ki: Ey mülkün sahibi olan
çıkmasına da sebep olmaktadır. Allah’ım! Sen mülkü dilediğine
İktisatçılar, malı “insan ihtiyaçlarını karşılayan ve iktisadi de- verirsin. Dilediğinden de mülkü
ğeri olan şey” diye tanımlar. İslam fıkhında ise mal “elde edilip çeker alırsın. Dilediğini aziz
ihtiyaç zamanı için biriktirilmesi ve normal olarak yararlanılması edersin, dilediğini zelil edersin.
mümkün ve câiz olan her şey” diye tanımlanır. Hayır senin elindedir. Şüphesiz
sen her şeye hakkıyla gücü
Fıkıhta bir şeyin mal olarak kabul edilmesi için başlıca üç yetensin.”
şart aranır: (Âl-i İmrân suresi, 26. ayet.)
1. O şeyin elde edilip biriktirilebilir olması,
2. Kendisinden yararlanmanın mümkün olması,
3. Dinimizde haram kılınmamış olmasıdır.

İçki, domuz eti ve leş gibi İslam’ın faydalanılmasını haram
kıldığı şeyler mal kapsamında değerlendirilmez.

İslam mala değer vermiş, onu önemli bir konuma yerleştir-
miştir. “Bir lokma bir hırka” anlayışı İslam’ın dünyalığa ilişkin
yaklaşımı ile örtüşmez. Ayette işaret edildiği gibi, insan hem
bu dünyanın hem ahiretin güzelliklerine ulaşmak için çalış-
malıdır. Başka bir ayette malın insanlık için hayat kaynağı,
17
ayakta durabilme vesilesi kılındığı bildirilir. Mal ve varlık ol-
18
madan ne sağlık, ne din ne de vatan korunabilir. Mülkiyet hakkı olmayan bir
Günümüzde birçok ülke, fakir oldukları için yabancıların toplumda ortaya çıkabilecek
sorunlar üzerine beyin fırtınası
dinî, kültürel ve askerî baskıları altında ezilmektedir. İktisat yapınız. Çıkan sonuçları tahtaya
eğitimine önem veren ülkeler, dünyanın ekonomik ve finansal yazınız.
sistemlerine yön vermektedir. Mal önemli olduğu gibi aynı za-
manda insanlık için bir imtihan vesilesidir. Mal konusundaki
19
emir ve yasaklara dikkat edilmezse imtihan kaybedilir. Malın
kazanılması ve harcanması sürecinde Allah’ın koyduğu kural-
lara riayet edilmelidir. İnsan mal ve varlık üzerinde emanet-
çidir. Dünya nimetlerinden “helal ve temiz olmak” şartıyla
20
yararlanabilir. İnsan mala aşırı düşkünlük gösterip onun esiri
olursa o mala değil, mal ona hükmetmiş olur. İslam’da aslo-
lan malın meşru ve helal yollarla mülkiyete girmesi, haram
yollarla girmemesidir.

17 bk. Bakara suresi, 201-202. ayetler.
18 bk. Nisa suresi, 5. ayet.
19 bk. Enfâl suresi, 28. ayet.
20 bk. Bakara suresi, 168. ayet.

161