Page 15 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5. Ünite

ehli denilmiştir. Dinin genel ilkelerini, toplumun geleneklerini ve insan için faydalı olanı
dikkate alarak yapmış olduğu içtihatlar, Hanefi mezhebinin yaygınlaşmasını sağlamıştır.
Ebû Hanife’nin önde gelen öğrencileri İmam Muhammed ve Ebû Yusuf gibi alimlerin, bu
mezhebin gelişmesinde ve yayılmasında önemli katkıları olmuştur. Irak’ta doğan Hanefi
mezhebi, Abbasiler Dönemi’nden itibaren İslam coğrafyasının özellikle doğu bölgelerinde
yaygınlaşarak büyük bir gelişme göstermiştir. Hanefilik, günümüzde daha çok Türkiye,
Balkanlar, Hindistan, Pakistan, Afganistan, Irak, Suriye ve Türk Cumhuriyetlerinde yaşayan
Müslümanlar arasında yaygındır. 21

Bilgi Kutusu

İmam Ebû Hanife Kimdir?
Asıl adı Numan b. Sabit olan Ebû Hanife 699 yılında Kufe’de doğdu ve 767 yılında
vefat etti. Irak’ın ünlü âlimlerinden ders alarak bilgisini geliştirdi. Hocası Hammad
b. Ebî Süleyman’ın vefatı üzerine onun yerine geçti ve ders vermeye başladı. Kısa
sürede ünü tüm ilim çevrelerinde yayıldı ve öğrencileri arttı. Ticaretle de uğraşan
Ebû Hanife, müctehit düzeyinde birçok talebe yetiştirdi. Fıkıh bilgisi ve birçok
konudaki pratik çözümleri sayesinde İmamı Azam ismiyle anıldı. Ömrünün büyük bir
kısmını ilim öğrenmek ve öğrenci yetiştirmekle geçirmiştir. Fıkhu’l Ekber en önemli
eseridir.

(bk. Mustafa Uzun Postalcı, “Ebû Hanîfe”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 10, s.131-138.)

Malikilik

Malikilik, büyük hadis ve fıkıh âlimi olan
Malik b. Enes’in görüşlerine dayanır. Görüş
ve uygulamalarında Kur’an, sünnet, sahabe
ve tabiin sözlerine sırasıyla riayet eder.
Maliki mezhebinin en önemli özelliği,
Medine halkının uygulamalarına diğer
mezheplerden daha fazla önem vermesidir.
Bunun için de Medine halkının örfü, dinin
anlaşılmasında önceliklidir. Çünkü Hz.
Peygamber, yaklaşık on yıl burada yaşamış,
onların örf ve âdetlerinden dine aykırı
olanları kaldırmış, bir kısmını düzeltmiş ve
bazılarına da dokunmamıştır.
Görsel 5.7: İmam Malik’in “Muvatta” adlı eseri.
İmam Malik’in görüşleri Hicaz bölgesinde
yayılmış, ardından öğrencileri aracılığıyla
Mısır, Kuzey Afrika ve Endülüs’e taşınmıştır. İspanya’da kurulan Endülüs Emevi Devleti, bir
dönem Malikiliği resmi mezhep olarak benimsemiştir. Günümüzde Maliki mezhebi Mısır,
Tunus, Cezayir, Fas ve Sudan’da yaşayan Müslümanlar arasında yaygındır.

21 bk. Ali Bardakoğlu, “Hanefî Mezhebi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 16, s. 1-21.
126