Page 17 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5. Ünite

Bilgi Kutusu

İcmâ: İslam âlimlerinin dinî bir meselenin hükmü üzerinde fikir birliği etmelerini ve
bütün Müslümanların ortaklaşa benimsedikleri dinî hükümleri ifade eden dinî delil.

(İbrahim Kafi Dönmez, “İcmâ”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 21, s. 417.)
Kıyas: Fıkıhta, “hakkında açık hüküm bulunmayan bir meselenin hükmünü,
aralarındaki ortak özelliğe veya benzerliğe dayanarak hükmü açıkça belirtilen
meseleye göre belirlemek” anlamına gelir.

(H. Yunus Apaydın, “Kıyas”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 25, s. 529.)
Hanbelilik

Hanbeli mezhebi, ünlü hadis ve fıkıh âlimi Ahmed
b. Hanbel’in görüşlerini esas alır. Hanbeli mez-
hebinin, dinî konularda hüküm verirken öncelikli
kaynağı Kur’an, sonrasında ise Hz. Peygamber’in
sünneti olmuştur.

Hanbelilik mezhebi, “Hakkında haram olduğuna
dair kesin bir hüküm bulunmayan şey helaldir.”
ilkesini esas alan bir yorum ve anlayışa sahiptir.
Bu yorum sayesinde İslam toplumunda günlük
hayatta karşılaşılan pek çok sorunun çözümü
sağlanmıştır. Müslümanlar, yeni karşılaştıkları
birçok şeyin helal mi haram mı olduğu şüphesin-
den kurtulabilmiştir. Hanbeli mezhebinde zorun-
lu olmadıkça kişisel görüşle karar verme (rey)
tercih edilmemiştir. Bunun için de mezhepte ha-
dise dayalı bir fıkıh anlayışı hâkimdir.

Bağdat’ta ortaya çıkan Hanbelilik, Ahmed b. Görsel 5.9: İmam Ahmed b.Hanbel’in
Hanbel’in önde gelen öğrencileri tarafından İs- “Müsned” adlı eseri.
lam dünyasının diğer bölgelerine de yayılmıştır. Bu mezhep günümüzde daha çok Hicaz
bölgesi, Irak, Suriye, Filistin ve Mısır’da yaygındır. 23

Bilgi Kutusu

İmam Ahmed b. Hanbel Kimdir?

781 yılında Bağdat’ta doğan Ahmed b. Hanbel küçük yaşlardan itibaren İmam
Muhammed, Ebû Yusuf ve İmam Şafii gibi dönemin âlimlerinden ilim tahsil etmiştir.
İslam dünyasının birçok bölgesini dolaşarak hadis derlemiş ve bunları el-Müsned isimli
hadis kitabında bir araya getirmiştir. Kur’an’ın mahluk olmadığını dile getirdiği için
Abbasiler Döneminde baskıya maruz kalmıştır. İmam Şafii’nin fıkıh bilgisini ve hüküm
çıkarma yöntemini benimseyen Ahmed b. Hanbel, sadece rivayetlerle yetinmemiş,
bunların fıkhı amaçlarını da araştırmıştır. Ahmed b. Hanbel 855 yılında vefat etmiştir.
(bk. Ferhat Koca, “Hanbelî Mezhebi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 15, s. 525-547.)

23 bk. Ferhat Koca, “Hanbeli Mezhebi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 15, s. 525-547.
128