Page 10 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 5. Ünite

çok görüş ve düşünce ileri sürülmüştür. Bu yorum zenginliğinin hakikatin ortaya çıkmasına
katkı sağlayan çabalar olarak görülmesi gerekir. Bunun için de İslam dünyasında ortaya
çıkan ve vahyin özüne ters düşmeyen tüm mezhep ve yorumlar kültürel zenginlik olarak
görülmelidir.
İslam düşüncesinde inanç konularıyla ilgili olarak yapılan tartışmalar sonucunda ortaya
çıkan ve en yaygın olarak bilinen itikadi siyasi mezhepler; Ehl-i Sünnet ve Şia’dır.

İtikadi/Siyasi
Mezhepler

Ehl-i Sünnet Şia

Eşarilik Maturidilik İmamiyye Zeydiye

Şema 5.3: İslam düşüncesinde itikadi ve siyasi mezhepler.

Ehl-i Sünnet
Hz. Peygamber ile sahabenin, dinin temel konularında takip ettikleri yolu benimseyenler
Ehl-i Sünnet olarak tanımlanmıştır. Hz. Peygamber hayattayken Ehl-i sünnet dahil hiçbir
8
mezhep yoktu. İslam ve ona gönül verenlerin tümü için Müslüman kavramı kullanılmıştır.
Zamanla Müslümanlar arasında dinî konularla ilgili olarak bazı görüş farklılıkları ortaya
çıktı. Buna bağlı olarak farklı yorumlar, toplumda yaygınlık kazandı. Haricilik, Mürcie,
Mutezile ve Şia gibi bazı mezhepler, fikir ve tutumlarıyla ana bünyeyi ve çoğunluğu oluştu-
ran Müslümanlardan farklılaşmışlardır. İşte bu gruplardan herhangi birine mensup olmayıp
çoğunluğun temsil ettiği çizgiyi sürdürenler Ehl-i sünnet olarak isimlendirilmişlerdir.
Hasan Basri’nin (ö.110/728) fikirleri ehl-i sün-
net düşüncesine öncülük ederken Ebû Hani-
fe’nin (ö.150/767) inanç ve amel konusundaki Ehl-i Sünnet
görüşleri ise Ehl-i Sünnet’in şekillenmesinde
etkili olmuştur. Hasan Basri, siyasi olarak Eme-
vi iktidarını tenkit etmekle beraber onlara
karşı ayaklanma girişimlerini onaylamamış ve
Müslümanlardan bu isyanlara katılmamalarını Eşarilik Maturidilik
istemiştir. Ayrıca bu ekolün inançla ilgili görüş-
lerinin şekillenmesinde İmam Azam Ebû Hani- Şema 5.4: Ehl-i Sünnet mezhepleri.
fe’nin fikirleri belirleyici olmuştur.

Ehl-i sünnet İslam dininin temel inanç esaslarında genel olarak aynı düşündüğü hâlde bu
inanç esaslarının yorumlanmasında ve açıklanmasında farklı görüşler benimseyerek kendi
içerisinde Maturidilik ve Eşarilik olmak üzere iki ana ekole ayrılmıştır.

8 Yusuf Şevki Yavuz, “Ehl-i Sünnet”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 10, s. 526.
121