Page 24 - 10. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

İslam dininde eğitim hem hak hem yükümlülüktür. İnsanın iyi bir birey olabilmesi için eği-
tim ve öğretime ihtiyacı vardır. Bu da ona ayrı bir yükümlülük getirir. Çünkü her bireyin
topluma karşı iyi bir insan olmak gibi bir vazifesi vardır.
Eğitimli ve bilgili olmak dinimizde en çok değer verilen hususlardandır. Kur’an-ı Kerim’de
ilme vurgu yapan ve öğrenmeye teşvik eden ayetler vardır. Bilginin ve bilenlerin öne-
101
mini ve değerini bildiren ayet-i kerimelerin birinde: “... Hiç bilenlerle bilmeyenler bir
olur mu?...” buyrularak ilim tahsil etmenin önemi vurgulanmıştır.
102
Hz. Peygamber Mekke Dönemi’nin ilk yıllarında Dârü’l-Erkam’ı bir eğitim merkezi olarak
kullanmıştır. Medine’ye hicretten sonra Mescid-i Nebî’nin yanına Suffe denilen okulu kur-
muştur. Bu okuldaki öğrenci sayısı kimi zaman dört yüzü bulmuştur. 103
Hz. Peygamber, sadece dinî ilimleri öğrenmeye teşvik etmekle kalmamış, ihtiyaç duyulan
bütün ilimlerin de öğrenmesini istemiştir. Nitekim Hz. Peygamber diplomatik ilişkileri
daha sağlık yürütmek için Zeyd b. Sabit’i İbranice öğrenmeye teşvik etmiştir. 104
Eğitimde cinsiyet ayrımına karşı olan İslam Peygamberi: “İlim öğrenmek kadın erkek her
Müslümana farzdır.” buyurmuştur. Ayrıca Şifâ b. Abdullah’ı kadınlara okuma-yazma öğ-
105
retmek için görevlendirmiştir. 106

Yorumlayalım

“İlim öğrenmek, kadın erkek herkese farzdır.”
(İbn Mâce, Mukaddime, 17.)
Bu hadisi eğitimde imkân ve fırsat eşitliği açısından yorumlayınız.

Düşünce ve İfade Özgürlüğü

Düşünmek ve düşündüklerini söz, yazı, çizim, resim ve diğer yollarla ifade etmek insana
mahsus en temel niteliklerdendir. İnsanı diğer varlıklardan ayıran bu özelliğin baskı altına
alınması ve engellenmesi insan haklarına aykırıdır.
Kur’an-ı Kerim’de “Dinde zorlama yoktur.
Artık doğrulukla eğrilik birbirinden ay-
rılmıştır...” ayetinde belirtildiği üzere
107
insan, inanç konusunda serbest bırakılmış-
tır. Dinin haklar ve özgürlükler konusundaki
yaklaşımı ve özellikle “Dinde zorlama yok-
tur.” ifadesinin dinin genel bağlamından
koparılarak sanki dinde hiçbir kural yokmuş
gibi anlaşılması da doğru değildir. Çünkü
hür iradesiyle karar veren ve tercihte bu-
lunan kişiden dinî sorumluluklarını yerine
getirmesini beklemek, zorlama olarak ka- Görsel 3.28: Düşünme ve düşündüğünü ifade etme temel
bul edilemez. insan haklarındandır.

101 bk. Enbiyâ suresi, 7. ayet; Mücâdele suresi, 11. ayet; Fâtır suresi, 28. ayet; Zümer suresi, 9. ayet.
102 Zümer suresi, 9. ayet.
103 İbrahim Sarıçam, Hz. Peygamber’in Çağımıza Mesajları, s. 57-58.
104 Ahmed b. Hanbel, Müsned, C 5, s. 182.
105 İbn Mâce, Mukaddime, 17.
106 Yüksel Salman, Etkili Bir Din Hizmeti Açısından Hz.Peygamberin Örnekliği, s. 57-59.
107 Bakara suresi, 256. ayet.
81