Page 10 - İslam Tarihi 5. Ünite

5. Merkezî İdareden Kopmalar
Abbasiler iktidarı Emevilerden devraldığın-
da İslam Devleti’nin sınırları muazzam bir ge-
TEFEKKÜR nişliğe ulaşmıştı. Devlet otoritesinin ülkenin her
köşesinde güçlü bir şekilde var olmasını imkân-
sız kılan bu genişlik, merkezî idareden kopma-
ların en önemli sebebi olarak görülmüştür. Bir
Halifelerin politikalarına göre nüfuz ve etkin- taraftan iktidar mücadeleleri ve başka iç sorun-
liği değişen grupların merkezî idareden ko- larla uğraşmak durumunda kalan halifeler olay-
puşlara etkisini yorumlayınız. lara müdahale etmekte zorlanmışlardır. Siyasi,
dinî ve etnik gerekçelerle birçok grup bağım-
sızlık mücadelesine girişmiş; Abbasi Devleti’nin
ilk döneminden başlayarak ülke topraklarında
kimi tam bağımsız kimi de yarı bağımsız olmak
üzere pek çok yönetim ortaya çıkmıştır.
26

Samânîler
Tâhirîler (819-1005)
Hamdânîler (821-873) Esed b. Sâmânhudât’ın
(905-1004) Tâhir b. Hüseyin oğulları tarafından kuruldu.
Hüseyin b. Hamdân tarafından tarafından kuruldu. Mâverâünnehir ve Horasan’da
kuruldu. Musul ve Kuzey Suriye’de Mâverâünnehir ve hüküm sürdü.
hüküm sürdü. Horasan’da hüküm sürdü.
Endülüs Emevileri
(756-1031) Ihşidîler Gazneliler
Abdurrahman b. (935-969) (963-1186)
Muaviye tarafından Muhammed b. Tuğç Zeydîler Alp Tegin
kuruldu. Endülüs’te tarafından kuruldu. (864-1526) tarafından
hüküm sürdü. Mısır, Suriye ve Hasan b. Zeyd kuruldu. Horasan,
Afganistan ve
Filistin’de hüküm tarafından kuruldu. Kuzey Hindistan’da
Taberistan, Deylem
sürdü. ve Gîlân’da
Ağlebîler hüküm sürdü.
(800-909) Tolunoğulları hüküm sürdü.
İbrahim b. Ağleb (868-905) Saffârîler
İdrisîler tarafından kuruldu. Ahmed b. Tolun (861-1003)
(789-985) İfrîkıye, Cezayir ve tarafından kuruldu. Ziyârîler Yakub b. Leys
İdris b. Sicilya’da hüküm Mısır ve Suriye’de (928-1090) es-Saffâr
Abdullah sürdü. hüküm sürdü. Merdâvic b. tarafından
tarafından Ziyâr tarafından kuruldu. Doğu
kuruldu. Fas’ta kuruldu. Cürcân İran’da Sîstan
hüküm sürdü. ve Taberistan’da
hüküm sürdü. bölgesinde
hüküm sürdü.

İnfografik 5.1
Abbasi topraklarında kurulan devletler

26 bk. Hakkı Dursun Yıldız, “Abbâsîler”, DİA, C 1, s. 35.

94