Page 11 - İslam Tarihi 5. Ünite

5. Ünite
5. Ünite
6. Askerî ve Siyasi İlişkiler
Abbasiler iktidarı ele geçirince sınırlarını genişletmek yerine devleti güçlendirmeyi, huzur ve asa-
yişi sağlamayı hedefleyen bir politika takip etmişlerdir. İlk asır Abbasi yönetiminin dönemin en büyük
devletlerinden biri olan Bizans’la siyasi ve askerî ilişkileri, Emevilerinki kadar olmasa da devam etmiş-
tir. Mansur Dönemi’nde iki ülkenin karşılıklı olarak gerçekleştirdiği askerî seferlerin yanında elçilerin
gidip gelmesi suretiyle diplomatik ilişkiler canlı
tutulmuştur. Abbasi orduları Bizans İmparator-
luğu’na karşı geleneksel yaz ve kış seferlerine
devam etmiş, sınır ihlallerine fırsat vermemek MUHAKEME
için de küçük akınlar düzenlemiştir. 756 yılında
Abbasi Halifesi ile Bizans İmparatoru arasında
Bizanslıların Müslüman esirleri serbest bırak- Abbasilerin dönemin güçlü devletleriyle geliştir-
masını içeren bir fidye anlaşması yapılmıştır. 27 diği askerî ve siyasi ilişkileri irdeleyiniz.
Mehdî ve Harun Reşid dönemlerinde Ana-
dolu’ya seferler düzenlenmiş, sınırlar asker ve
istihkâm bakımından takviye edilmiş, İstanbul
kuşatılmış ve Bizans’ın cizye ödemesi şartıyla
barış antlaşması imzalanmıştır. Savaş ve barı-
şın iç içe olduğu Abbasi-Bizans ilişkileri, Harun
Reşid’in halifelik döneminin son yıllarında esir mübadeleleri şeklinde gerçekleşmiştir. Me’mun Dö-
nemi’nde savaşların yanı sıra karşılıklı heyetler ve hediyeler gönderilmiş, bilimsel alanda da iş birliği
yapılmıştır. Bu dönemde Bizans’a karşı düzenlenen seferlerin en büyüğü 838 yılında büyük bir ordu
ile Anadolu’ya giren Mu’tasım tarafından yapılmıştır. Abbasi ordusu günümüzde Afyon yakınlarında
bulunan ve o zaman Anadolu’nun en büyük şehirlerinden biri olan Ammûriye’yi (Emirdağ) muhasara
ederek fethetmişti. Mu’tasım’dan sonra Bizans
cephesindeki askerî harekât hızını kaybetmiş,
iki taraf arasındaki ilişkiler karşılıklı akınlar şek- ÖSYM Sormuş!
linde gerçekleşmiştir.
Abbasiler Batı Avrupa’nın güçlü devletlerin- ÖSYM
den biri olan Franklarla 797-806 yılları arasın- Abbasiler, Emevilerin aksine Türklere ve Arap
da dostane ilişkiler kurmuşlardı. Her iki tarafın olmayan Müslümanlara karşı iyi davrandı. Bu sayede
da karşılıklı menfaatlerinden kaynaklanan bu Abbasiler Dönemi’nde Türklerin İslamiyet’e geçişi
münasebetlerde Frank Kralı, kendi düşmanı hızlandı. Özellikle Mutasım Dönemi’nde Türkleri
olan Bizans’a karşı Harun Reşid’i bir müttefik önemli devlet makamlarına ve ordu komutanlıklarına
olarak görmüş; Harun Reşid de Endülüs Eme- getirdiler. Ayrıca Bizans sınırına yakın kurdukları
şehirlere Türkleri yerleştirerek ülkelerini Bizans saldı-
vilerine karşı onunla iş birliği yapmıştı. Bu gaye rılarına karşı güvence altına aldılar.
ile başlayan münasebetler karşılıklı gönderilen Buna göre Abbasi Devleti ile ilgili olarak aşağıda-
elçiler ve hediyelerle geliştirilmiştir. 28 kilerden hangisine ulaşılamaz?
Hazarlar, 8. ve 9. yüzyıllarda askerî yönden A) Bizans topraklarının büyük kısmını fethettiklerine
güçlü olmaları ve önemli ticaret yollarını kont- B) Türklerin askeri yeteneklerinden yararlandıklarına
rol altında tutmaları sebebiyle büyük devlet C) İdari hizmetlerde farklı unsurlardan
konumundaydı. Bundan dolayı da Abbasiler, faydalandıklarına
Emevilerin aksine Hazarlara karşı barış politi- D) Arap milliyetçiliği yapmadıklarına
kası takip ederek hem kuzey sınırlarını güven- E) Bizans ile sınırında anlaşmazlık yaşandığına
ce altına almayı hem de bölgenin İslamlaşma- (2017-YGS)
sını hedeflemişlerdi. Zaman zaman iki devlet
arasında sınır çatışmaları olmakla birlikte uzun Cevap: A
süreli ve şiddetli savaşlar meydana gelmemiş- Verilen metin Bizans topraklarının fethine yönelik
bilgiler içermemektedir.
tir. Diğer yandan Hazarlar ile barış ve dostluk
temelinde sürdürülen ilişkiler neticesinde bu
topraklarda İslam sessiz sedasız yayılmıştır. 29
27 bk. Âdem Apak, Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi, C 4, s. 90-92.
28 Nahide Bozkurt, Abbâsîler, s. 128-133.
29 Mustafa Demirci, “Abbasîler İle Hazarlar Arasındaki İlişkiler”, UTSAD, S 5, s. 114-118.

95