Page 14 - İslam Ahlâkı 6. Ünite

ADAB-I MUAŞERET 6. ÜNİTE

korkar.” Böylelikle muhatap kâfir de olsa “Âkilân tâ söz mahallin bulmadıkça
487
adap gereği güzel bir üslubun kullanılması- söylemez.” Meşhûrî
nı emretmiştir.

Konuşurken sözlerin muhataba göre seçilmesi mesajı daha anlaşılır kılmaktadır. Nitekim
Peygamber Efendimiz (s.a.v), “İnsanlara anlayabilecekleri şekilde konuşunuz.” buyurmak-
488
tadır. Böylelikle Peygamberimiz (s.a.v), muhatabın genç, yaşlı, çocuk olmasını, bilgi seviye-
sini ve içinde bulunduğu şartları göz önünde bulundurmamızı tavsiye etmektedir. Vahyin
terbiyesinden geçen Allah Resulü’nün konuşması, her dinleyenin rahatlıkla anlayabileceği
şekilde açıktı. Konuştuğu zaman onun kelimelerini saymak isteyen sayabilirdi. Ayrıca o, iyice
anlaşılmasını istediği kelime ve cümleleri üç kere tekrar ederdi. 489

Başkalarına üstünlük taslamak,
bilgili olduğunu göstermek niyetiy- SÖZ OLA KESE SAVAŞI
le yapılan konuşmalar ahlaki değil-
dir. Samimiyet taşımayan, yapmacık Keleci bilen kişinin yüzünü ağ ede bir söz
2
1
3
olan bu tür sözler, dinimiz tarafın- Sözü pişirip diyenin işini sağ ede bir söz
dan yasaklanmıştır. Sevgili Peygam-
berimiz (s.a.v), başkalarına anlama- Söz ola kese savaşı söz ola kestire başı
4
yacakları şekilde hitap edip kibirli Söz ola ağılı aşı bal ile yağ ede bir söz
davranan böyle insanlar hakkında Kelecilerin pişirgil yaramazını şeşirgil
şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ki Al- Sözün us ile düşürgil dimegil çağ ede bir söz
lah Teala, sığırın otu yerken ağzında
evirip çevirdiği gibi sözü ağzında evi- Gel ahî ey şehriyâri sözümüzü dinle bâri
rip çevirerek lügat paralayan kimse- Hezâr gevher ü dinârı kara taprağ ede bir söz
lere buğz eder.” 490
Kişi bile söz demini demeye sözün kemini 6
5
Konuşurken ses tonu çok Bu cihân cehennemini sekiz uçmağ ede bir söz
7
önemlidir. Yüksek sesle, bağırarak
konuşmak doğru değildir. Ses to- Yürü yürü yolun ile gâfil olma bilin ile
nunun yumuşak olması, güzel bir Key sakın ki dilin ile cânına dağ ede bir söz
üslup kullanılması Kur’an-ı Kerim’de Yûnus imdi söz yatından söyle sözü gayetinden
tavsiye edilmektedir. Cenâb-ı Allah, Key sakın o şeh katından seni ırağ ede bir söz.
“Kullarıma söyle, en güzel sözü
söylesinler...” buyurmaktadır. Yunus EMRE
491
Konuşurken başkalarını dışlaya- 1 Düzgün söz.
rak fısıldaşmalar da doğru değildir. 2 Ak.
Peygamberimiz (s.a.v), bu davranı- 3 Sağlam.
şın yalnız kalan kimseyi üzeceğini 4 Zehirli.
söyleyerek doğru bulmamış ve “İki 5 Etki.
kişi, üçüncü bir kimsenin yanında 6 Kötü, fena.
Cennet.
7
487 Taha suresi, 43-44. ayetler.
488 Buhârî, İlim, 49.
489 bk. Ebû Dâvûd, Edeb, 18 Buhârî, Menakıb, 23; Tirmizî, Menakıb, 9.
490 Ebû Dâvûd, Edeb, 94.
491 İsrâ suresi, 53. ayet.
155