Page 13 - İslam Ahlâkı 6. Ünite

6. ÜNİTE ADAB-I MUAŞERET

5. SÖZ SÖYLEME ADABI

Konuşma, insanlar arasındaki iletişimi sağlayan ilahi bir lütuftur. İnsanlar, duygu ve dü-
şüncelerini, isteklerini, dert ve sıkıntılarını ancak konuşarak ifade ederler. İnsanlık için ilk
“konuşma”, ilk “söz”, Allah Teala’nın, Hz. Âdem’e (a.s.) her şeyin ismini öğretmesiyle başla-
mıştır. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en önemli özelliği konuşma kabiliyetidir. Duyguları,
düşünceleri ifade etmek için sözcüklere müracaat edilir. Karakterin niteliğini gösteren bu
eşsiz kabiliyetin şükrünü tam anlamıyla yerine getirebilmek için sözün en güzeli seçilmelidir.
Kişinin konuşurken kullandığı üslup çok önemlidir. Nitekim dil, insanı başarıya ulaştırabile-
ceği gibi hüsrana da uğratabilir. Dilin muhafaza edilmesi cenneti elde etmeye vesile olabilir.
Ya da sarf edilen söz, insanı günaha sürükleyebilir.

Ahiret gününde hesaba çekileceğimiz amellerden biri sarf ettiğimiz sözlerdir. Peygam-
483
berimiz (s.a.v), “Allah’a ve ahiret gününe iman eden ya hayır söylesin ya sussun.” buyura-
rak konuşma adabının sınırlarını
belirlemiştir. Diğer taraftan Pey-
Bir hadis-i şerifte Peygamberimiz (s.a.v), gamberimiz (s.a.v), sözlerimiz
“En faziletli kimdir?” sorusuna; “Dilinden ve vasıtasıyla sevap kazanabileceği-
elinden Müslümanların emniyette olduğu mizi bildirmektedir: “Güzel söz sa-
kimsedir.” şeklinde cevap vermiştir. dakadır.” “Yarım hurma vermek
484
(Buhârî, İman, 4-5.) suretiyle de olsa kendinizi cehen-
nem ateşinden koruyun. O kadarı-
nı da bulamayanlar, güzel bir söz-
le olsun kendilerini korusunlar.”
485
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v), bir
başka hadisinde de dilini ve iffeti-
ni muhafaza eden Müslümanlara
cennet sözü vermektedir. 486

Peygamberlerin birinci va-
zifeleri olan tebliğ, sağlıklı bir
iletişimle mümkün olmaktadır.
Bu anlamda Allah Teala, pey-
gamberlere güzel söz söyleme-
lerini, yumuşak huylu olmalarını
emretmiştir. Bir ayette Hz. Musa
(a.s.) ve kardeşi Hz. Harun’a (a.s.)
şöyle hitap etmiştir: “Firavun’a
gidin. Çünkü o iyiden iyiye az-
dı. Ona yumuşak söz söyleyin.
Belki o, aklını başına alır veya

483 Buhârî, Edeb, 31
484 Buhârî, Edeb, 34.
485 Buhârî, Zekât, 10; Müslim, Zekât, 66
486 bk. Buhârî, Rikak, 23.
154