Page 30 - İslam Ahlâkı 2. Ünite

2. ÜNİTE AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR

1.9. Merhamet ve Şefkat

Merhamet, insanın bütün varlıklara içten sevgi duyması; şefkat, acıma ve yardım etme
düşüncesiyle dolu olmasıdır. Merhamet; dert ve sıkıntı içerisinde olan kişinin derdiyle
131
dertlenmek, üzüntüsüyle üzülmek ve ona yardımcı olmaya çalışmaktır. Merhamet, varlık-
ların hiçbirine zulüm ve haksızlığı reva görmeyip zayıf ve güçsüz olanların hâllerine acıyıp
onlara yardım etmektir.

Merhametin zıddı, acımasızlık, yürek katılığı ve duyarsızlıktır. Merhamet olmadan hayat
olmaz. Herkes ve her şey merhamete muhtaçtır. Bu dünya hayatında zorluk, acı ve keder,
korku, yoksulluk ve yoksunluk, haksızlık tüm insanların başına gelebilen durumlardır.

Merhametli insan affedici, yardımsever, sabırlı ve nazik olur. Aynı zamanda hiçbir canlıyı
incitmemeye çalışır, onların haklarına ve yaşam alanlarına saygılı olur. Şefkat ve merhamet
katı kalpleri yumuşatır, insanları sevgiyle birbirine yaklaştırır. Böylece insanlar arasında, sev-
gi, güven, birlik ve dayanışma artar ve huzurlu bir toplum oluşur.

Merhamet ve şefkat, olgun mümin olmanın ve Allah’ın (c.c.) yarattığı insana saygının
birer simgesi ve önemli göstergeleridir. Bütün insanlara karşı anlayışlı ve tüm yaratılmışlara
karşı merhametli olmak, İslam’ın insanı ulaştırmak istediği kemalin esasıdır. Bu ise, önce
müminlerin kendi aralarında başlar, sonra insanlığı ve bütün yaratılmışları içine alır.

Allah Teala’nın Rahman, Rahîm, Raûf ve Kerim gibi isimleri onun şefkat ve merhametini
göstermektedir. Sonsuz şefkat ve merhamet sahibi olan Yüce Allah, mahlukatın var olmasını
dileyip onları vücuda getirmiştir. Onları çaresiz

“Allah merhametini yüz parçaya ve yapayalnız bırakmamış; Kur’an-ı Kerim’de ifa-
ayırdı, doksan dokuz parçasını de edildiği üzere “...Allah’ın rahmeti her şeyi
132
kendi yanında tuttu, bir parçasını kuşatmıştır...” Allah Teala bu vasfı ile kullarını
yeryüzüne indirdi. İşte bu bir parça ödüllendirir, onlara nimetler bağışlar. Tövbeleri
rahmet sebebiyle yaratıklar birbirine kabul eder, peygamberler aracılığı ile insanlara
merhamet eder. Hatta yavrulu doğru yolu gösterir.
hayvan, bir tarafını incitir endişesiyle
ayağını yavrusundan sakınır.” Hz. Peygamber’in (s.a.v) gönderilmesi,
(Buhârî, Edeb, 19, Müslim, Tevbe, 17) Kur’an’ın indirilmesi de Allah’ın (c.c.) merhameti-
nin bir sonucudur. O, merhametlilerin en merha-

131 bk. Dini Terimler Sözlüğü, s. 231.
132 A’raf suresi, 156. ayet.
46