Page 5 - İslam Kültür ve Medeniyeti 2. Ünite

II. ÜNİTE
İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİNİN ESASLARI

BİLGİ NOTU

Sözlükte “bilmek” anlamına gelen ilim (ilm) genellikle “bilgi” ve “bilim” karşılığında kullanılır. Klasik söz-
lüklerde “bir şeyi gerçek yönüyle kavramak, gerçekle örtüşen kesin inanç (itikad), bir nesnenin şeklinin
zihinde oluşması, nesneyi olduğu gibi bilmek, nesnedeki gizliliğin ortadan kalkması, tümel ve tikellerin
kavranmasını sağlayan bir sıfat” gibi değişik şekillerde tarif edilmiştir. “Bilgisizliğin (cehl) karşıtı” biçiminde
de tanımlanır. İslam kültüründe ilâhî ve beşerî bilgi yanında bilim için de kullanılan kapsamlı bir terimdir.

İlhan Kutluer, "İlim," DİA, C 22, s.109.

Müslümanlar, peygamberlerin yönlendirmesiyle ilmin önemini ve faydasını kavramış, bilgi-
ye ulaşmada gayret göstermişlerdir. İlmî çalışmalarda gösterilen gayret; mantık, kelam, felsefe,
hadis, tefsir, fıkıh, tarih, dil, fizik, kimya, matematik, tıp ve astronomi gibi ilimlerin gelişmesini
sağlamıştır.

Medeniyetin kimliğini, bilginin kullanım ve yorumlama yöntemi belirler. Bilginin medeni-
yetteki işlevi, insanlara kendi dünya görüşünü kazandırmasıdır. İslam Müslümanlara tevhid ek-
senli bir dünya görüşü kazandırır. Müslümanlar tevhid bilinciyle bilginin kaynağıyla güçlü bir
irtibat kurarak; edindikleri yeni tecrübelerle İslam Kültür ve Medeniyetini zirveye taşımışlardır.

1.4 Özgünlük

İslam Kültür ve Medeniyeti, karşılaştığı İran, Yunan ve Hint gibi medeniyetlerden aldıklarını
İslam potasında eritmiştir. Devraldığı mirasın, tevhide uygun olanını kullanmış, aykırı olanını
ise ya ıslah etmiş ya da reddetmiştir. İslam Medeniyeti eklektik, taklitçi ya da öykünmeci tutum
içinde olmamıştır.

İslam Kültür ve Medeniyeti paylaşımcı
ve çok kültürlü bir medeniyettir. İslam, top-
lumu ayrıştırıcı değil bütünleştiricidir. Kur’an,
muhataplarına Âdem’in (a.s.) soyundan gel-
meleri nedeniyle “Ey insanlar” şeklinde hitap
eder. Onları ırk, dil, cinsiyet, bölge, inanç, sınıf
gibi farklılıklarından ötürü üstün ya da aşağı
görmez. Müslümanlar “Halka hizmeti, Hakk’a
hizmet” olarak görmüşler ve yaratılanı Ya-
ratan’dan ötürü sevmeyi kendilerine düstur
edinmişlerdir.
11
Cami ve ezan İslam medeniyetinin özgün unsurlarındandır.

YORUMLAYALIM
“Şüphesiz o zikri (Kur’an’ı) biz indirdik! Onun koruyucusu da elbette biziz.”
Hicr Suresi 9. ayet
 Yukarıda verilen ayeti özgünlük açısından yorumlayınız.

11 Zeki Duman, İslam Medeniyeti: Allah Merkezli İlk ve Tek Evrensel Medeniyet.

28