Page 10 - İslam Kültür ve Medeniyeti 2. Ünite

II. ÜNİTE
İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİNİN ESASLARI

Hz. Peygamber (s.a.v.), insanlar arasında adaletin uygulanmasını her şeyden üstün tutmuş-
tur. Hadis-i şerifte; “Hiçbir gölgenin bulunmadığı bir günde Allah (c.c.), yedi zümreyi kendi (arşının)
gölgesinde barındırır ki, bunların ilki adaletle hükmeden ve âdil davranan yöneticidir.” buyurulmak-
29
tadır.

Allah (c.c.), insanların adalete uygun davranmasını isteyerek; “Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik
yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayasızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar...” ifadesiyle
30
adaleti temel esas olarak belirlemiştir.

2.3. Liyakat

Lâyık olma, uygunluk, yetenek, yeterlilik gibi anlamları olan bir terimdir. İslam Kültür ve
Medeniyetinin esaslarından olan liyakat, kişinin iman sahibi, adil, ahlaklı, ileri görüşlü, anlayışlı,
sabırlı, dayanıklı, maharetli gibi vasıflara sahip olmasını ifade eder. Yöneticilerin belirlenmesin-
de diplomalar, ustalık, kalfalık, uzmanlık gibi ehliyeti ifade eden belge ve unvanların yanında
kişilerde liyakatin bulunması önceliklidir.

İnsana hizmeti merkeze alan İslamiyet’te yönetim, Şeyh Edebali’nin “İnsanı yaşat ki devlet
yaşasın.” anlayışı ile temellendirir. Liyakat sahiplerinin iş başında olduğu kurumlar ve devletler,
fert ve toplumun güven ve huzur içinde yaşamasına imkân sağlar.

İslam, işi hak edene verme, doğru kişiyi görevlendirme ilkesini esas almıştır. Kur’an’daki
“Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle
hükmetmenizi emreder….” ayetiyle, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) “İş, ehli olmayan kişilere verilince
31
kıyameti bekle, kıyametin kopması pek yakındır.” hadisi, yöneticilerin seçiminde gösterilen has-
32
sasiyete işaret eder.

YORUMLAYALIM

 İslamiyet’te yönetim anlayışının “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın.” yaklaşımını yorumlayınız.

2.4. İstişare

Yönetimde işlerin karşılıklı danışılarak kara-
ra bağlanmasına ve yürütülmesine istişare denir.
Her yönetim şeklinde istişare uygulamalarına
rastlanır. Eski Yunan ve Roma toplumlarında gö-
rülen demokrasi uygulamaları, Cahiliye Dönem'i
Mekke toplumunda kabile başkanlarının Da-
ru’n-Nedve’de toplanarak karar almaları, istişare
özelliği taşır.

Osmanlı Sultanları istişareye önem verirdi. (Temsîli Minyatür)
29 Buhari, Ezan 36.
30 Nahl suresi, 90. ayet.
31 Nisa suresi, 58. ayet.
32 Buhari, İlim 2

33