Page 6 - Hitabet ve Mesleki Uygulama 4. Ünite

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA

Ezanın okunması için belirli bir makam yoktur. Kelimelerin telaffuzunu bozmamak şartıyla iste-
nilen makam tatbik edilebilir. Ancak vakitlerin insan ruhu üzerindeki etkisi düşünülerek beş vakit
için farklı makamlar tertip edilmiştir. Eskiden İstanbul’da sabah ezanının sabâ, dilkeşhâverân; öğle
ezanının rast, hicaz; ikindi ezanının hicaz, uşşak, bayatî; akşam ezanının hicaz, rast, segah, dügâh;
yatsı ezanının hicaz, uşşak, bayatî, neva, rast makamlarından okunması bir gelenek hâline gelmişti.
8

EZAN Camilerde müezzinin ezan

Ezan şu sözlerden oluşur: okuduğu, salâ verdiği, çoğunlukla
taştan, yüksek ve ince yapıya mi-
ربكَا هـــّٰللَا -ربكَا هـــّٰللَا nare denir. Minarede müezzinin
ْ
ْ
ُ َ ُُ ُ َ ُ (Allah en büyüktür)
ezan okumak üzere çıktığı balkon
ربكَا هـــّٰللَا -ربكَا هـــّٰللَا
ْ
ْ
ُ َ ُ ُ َ ُُ şeklinde düzenlenmiş yer şerefe
ِ ِ
ِ ِ
هـــّٰللا َّ لاا هٰلا َ لا نَا دهشَا - هـــّٰللا َّ لاا هٰلا َ لا نَا دهشَا olarak isimlendirilir. Camilerde mü-
ْ ُ ْ
ْ ُ ْ
ُ َ َ ُ َ َ ezzinler için ayrılan mekânlara ise
(Allah’tan başka ilah olmadığına şehadet ederim) mahfil denir.
ِهـــّٰللا ُ لوسر ادمحم نَا دهشَا
َّ ُ ْ
ً
ُ َ ّ َ ُ َ Kamet, farz namazlardan önce,
ِهـــّٰللا ُ لوسر ادمحم نَا دهشَا namazın başladığını cemaate bil-
َّ ُ ْ
ً
ُ َ ّ َ ُ َ dirmek amacıyla, ezana göre daha
(Muhammed”in Allah’ın elçisi olduğuna şehadet ede-
rim) hızlı ve biraz daha alçak sesle oku-
nan cami musikisi formudur. Arap-
ِ
ةلاصلا ىَلع ىح (haydi namaza) çada ikâmet kelimesiyle ifade edi-
َ
َ
َ
َّ
َّ
ِ
ةلاصلا ىَلع ىح len bu terim için Türkçede “kamet
َ
َ
َ
َّ
َّ
getirmek, kametlemek ve kamet
حلافْلا ىَلع ىح (haydi kurtuluşa) okumak” tabirleri kullanılır. Kame-
ِ َ َ
َ
َ
َّ
حلافْلا ىَلع ىح tin sözleri ezandaki sözlerin aynısı
َ َ
َ
َ
َّ
olup, sadece
ربكَا هـــّٰللَا -ربكَا هـــّٰللَا (Allah en büyüktür)
ْ
ْ
ُ َ ُُ ُ َ ُ “حلافْلا ىَلع ىح” tan sonra
ِ َ َ
َ
َ
َّ
ِ ِ
هـــّٰللا َّ لاا هٰلا َ لا (Allah’tan başka ilah yok- ِ
ُُ َ tur) iki defa “ةلاصلا تمَاق دق”
ْ َ
ُ َ
َ
َّ
(namaz başlamıştır) cümlesi ilave
Sabah ezanında, حلافْلا ىَلع ىح dan sonra iki defa, edilir. Kamet esnasında ayakta du-
ِ َ َ
َ
َ
َّ
ِ
ِ
مونلا نم ريخ ةلاصلَا (Namaz uykudan hayırlıdır) sözü rulur ve kıbleye dönülür. Kametin
َ ُ َ
َّ
َ
ْ
tekrarlanır. ٌ ْ َّ de ezanda olduğu gibi vaktin özel-
likleri düşünülerek makamlı okun-
ması esastır.
Birden fazla müezzini bulunan camilerde gerek ezan gerekse namaz esnasında müezzinlerin top-
lu olarak veya sırayla yerine getirdikleri müezzinlik faaliyetine “cumhur müezzinliği” denir. Tesbihat,
teravih namazlarında aralarda okunan salât-ı ümmiyye veya ramazan ilahileri, bu müezzin kadrosu
tarafından koro hâlinde icra edilir.
8 M. Nazmi Özalp, Türk Musikisi Tarihi, c. 1, s. 108.
94