Page 13 - Hadis 4. Ünite

HADİS ÇEŞİTLERİ

4.1. Mevzu Hadislerin Ortaya Çıkış Nedenleri
Resulullah’ın hadislerini her bir Müs-
lümanın benimseyip uygulaması gerekir. NOT EDELİM
Fakat imandan nasibini almamış bazı şa-
hıslar bu durumu istismar ederek Resul-i Kur’an’a ve akla gerçekten aykırı olan
Ekrem adına hadis uydurmuşlardır. Oysa hadisler uydurmadır. Zira Allah’ın Resulü
Peygamber Efendimiz , “Kim benim adıma Kur’an’a ve akla aykırı bir şey söylemez.
yalan uydurursa cehennemdeki yerine ha- Ancak bir hadisi okuduğumuz zaman,
bu şu ayete aykırı diye onu aceleyle red-
zırlansın.” buyurmuş, hadis uydurmanın detmek veya akla ters diye onun uydur-
24
büyük bir günah olduğunu açıklamıştır. ma olduğunu ileri sürmek doğru değil-

Hz. Peygamberin hayatında ve onun dir. Çünkü o hadis gerçekten Kur’an’a
vefatını takip eden yıllarda hadis rivayeti veya akla aykırı olmadığı halde, bizim
Kur’an’dan anladığımıza veya bizim aklı-
açısından güvenli bir ortam vardı. Saha- mıza aykırı olabilir. O yüzden iyice araş-
biler hadis rivayetinde titizlik gösteriyor, tırmadan bir sonuca varmamak gerekir.
“Kim benim adıma yalan uydurursa ce- Zira uydurma bir hadis için “Resulullah
hennemdeki yerine hazırlansın.” hadisini böyle söyledi.” demek ne kadar yanlışsa,
kendilerine rehber ediniyor, “Resulullah Resul-i Ekrem’den gelen bir hadisi gerekli
şöyle buyurdu.” derken son derece dikkat- araştırmayı yapmadan hemen reddet-
li davranıyorlardı. mek de bir o kadar tehlikelidir.

Hz. Osman’ın şehit edilmesiyle Müslümanlar arasında iç savaşlar başladı. Bu savaşlardan
sonra ortaya çıkan kargaşadan hadis rivayetindeki titizlik de olumsuz manada etkilendi. İs-
lam'ı içine sindiremeyen bazı şahıslar bu karışık dönemi fırsat bilerek devam eden yıllarda
çeşitli hadisler uydurdular ve bunları topluma yaymaya çalıştılar. Hicri ikinci ve üçüncü asır-
da da hadis uydurma olayları devam etti. İnsanları hadis uydurmaya iten sebepleri şöyle
sıralayabiliriz:

a) Grup Görüşünü Savunma

Birinci asırda meydana gelen iç savaş- YORUMLAYALIM
lar toplum içinde ayrışmaya neden olmuş
ve bu yüzden ortaya çıkan dinî akımlar Meşhur muhaddis Abdurrahman b.
sonraki zamanlarda da etkisini sürdür- Mehdî’nin aşağıdaki sözünü yorumlayı-
müştür. Çeşitli siyasi mezhepler içinde yer nız.
alan ama gerçekte İslam’a düşman olan “Gerçek âlim, bir hadis kendi görüşle-
bazı kişiler kendi gruplarının lehine, karşı rine uysa da uymasa da onu naklederler.
grupların ise aleyhine hadis uydurmaya Sözde âlimler ise sadece çıkarlarına uyan
başladılar. hadisleri naklederler.”
(Abdulfettah Ebu Gudde, el-İsnad mine’d-
Örneğin siyasi mezhepler kendi görüş- dîn, s. 30.)
lerinin doğruluğunu savunmak ve görüşle-
rine delil sunmak amacıyla hadis uydurmuşlardır. Kimileri, özellikle Hz. Ali’nin Resulullah’tan
sonra halife olması gerektiğine dair hadisler uydurdu. Ayrıca Hz. Peygamberden Hz. Ali’nin

24 Buhârî, İlim 38; Müslim, Mukaddime 3.

103