Page 11 - Fıkıh Okumaları 4. Ünite

FIKIH OKUMALARI

tur. Dolayısıyla nikâh yalnızca kız ve erkeğin
anlaşmaları ile kıyılmaz. Nikâhta aslolan, hal-
ka ilan edilmesidir. Bu yüzden gizli ve dene-
timsiz olarak yapılan nikâh geçerli değildir.
Her iki tarafın ailesi haberdar edilip rızası
alınmalı ve velinin onayı alındıktan sonra
usulüne uygun bir şekilde nikâh kıyılmalıdır.
Böylece veli nikâh akdinin, tarafların yararı-
na olup olmayacağını denetlemiş olacaktır.
Hanefilerin dışındaki diğer üç mezhe-
be göre ise tam ehliyetli erkek, nikâhta kendi
adına taraf olabilirken kızlar, tam ehliyetli de
olsalar ancak velileri tarafından evlendirile-
bilir. Günümüz İslam hukukçuları, İmam Mu-
hammed’in görüşü doğrultusunda kızların
evlenecekleri eş adayı ile ilgili aile büyükleri
ile istişare ederek birlikte karar vermelerinin
daha isabetli olduğunu belirtmektedirler. Nikâh akdi süreklilik esası üzerine kurulan bir akittir.
22

Süreklilik: Nikâh akdi süreklilik (ebedilik) esası üzerine kurulan bir akittir. Bu yüzden evlilik akdinin
unsur ve şartlarını taşıdığı halde geçici bir süre için yapılan nikâh akdi İslam hukukçularına göre batıldır
(geçersizidir). 23

Evlenme Engelinin Bulunmaması: Evlenecek erkek ile kadın arasında dini açıdan evlenmelerine
engel bir durumun bulunmaması gerekir. Evlenme engelleri, sürekli evlenme engelleri ve geçici evlenme
24
engelleri olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Sıhhat Şartları (Geçerlilik Şartları): Bir akdin hukuken geçerli olabilmesi için gereken şartlara
“sıhhat şartları” denir. Bu şartlardan birinin bulunmaması hâlinde akit geçersiz olur. Başlıca sıhhat şartları
şunlardır.

Şahitlerin Bulunması: Evliliğin en önemli özelliklerinden biri, aleni olmasıdır. Evliliğin aleni olması
ise akit esnasında şahitlerin hazır bulunması ile sağlanmaktadır. Nikâh akdinde şahitliğin şart koşulmasının
amacı ise akdi ilan etmek, inkârı hâlinde bir ispat vasıtası olmak, fitne ve fesadın önüne geçmektir. Bu
gerekçelerden hareketle Hz. Peygamber, “Veli ve iki adaletli şahit olmadan nikâh geçerli olmaz.” ve
25
“Nikâhı ilan edip duyurun, (onu mescitlerde yapın) ve nikâhta def çalın.” buyurmuşlardır.
26
Hanefiler, Şâfiîler ve Hanbelîlerden oluşan cumhura göre şahitlik, nikâh akdinin sıhhat şartıdır ve
şahitlerin nikâh akdi esnasında tarafların icap ve kabulünü işitmeleri gerekmektedir. Dolayısıyla cumhura
göre -velinin dışında- iki şahit olmadan icra edilen nikâh akdi geçerli değildir.

22 Yaman, Aile Hukuku, 31-32; Saffet Köse, “İslam Hukukuna Göre Evlenmede Velayet”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı:2, 2003,
s.101-116.
23 Karaman, İslam Hukuku, I, ; Karaman, Kadın ve Aile, s. 370-374.
24 Nisa suresi, 23. ayet.
25 Buhârî, Nikâh, 36; Ebu Dâvûd, Nikâh, 19; Tirmizî, Nikâh, 14.
26 Tirmizî, Nikâh, 6; İbn Mâce, Nikâh, 20.
102