Page 5 - İslam Tarihi 1. Ünite

3. İslam Öncesi Arabistan ve Dünya
İslam dininin gönderildiği coğrafya olan Arabistan, 7. yüzyılda birçok yönden hareketli bölgelerden
birisidir. Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının ortasında yer alan ve doğu-batı istikameti ticaretinin merkez
noktasında bulunan Yarımada’nın sakinleri çevrelerinde yaşayan diğer milletlerle dinî, sosyal ve ekono-
mik ilişkiler geliştirmiştir. Bu ilişkiler Habeşistan’dan Çin ve Hindistan’a kadar uzanmıştır.

SİBİRYA

AVRUPA ASYA

AVARLAR HAZARLAR
FRANK MACARLAR GÖKTÜRK DEVLETİ
KRALLIĞI
İSPANYA BİZANS İMP.
ATLAS
OKYANUSU
SÂSÂNÎ İMP.
MISIR ÇİN
HİCAZ HİNDİSTAN BÜYÜK
K AFRİKA OKYANUS
YEMEN
UMMAN
DENİZİ
HABEŞ
D KRALLIĞI
HİNT
OKYANUSU
K
B B D
G G
Harita 1.1
İslam öncesinde dünyanın genel durumu
Tarihi MÖ 2000 yılına kadar uzanan Çin, o dönem için yaşadığı siyasi karışıklıklar sebebiyle sosyal
açıdan çözülmeye doğru giderken dinî bakımdan Konfüçyanizm ve Hindistan’dan gelen Budizmin
etkisi altında kalmıştır. Hindistan MÖ 7000 yılına uzanan kadim tarihiyle dönemin önemli devletle-
rinden bir diğeridir. Ancak siyasi birliğin bozulduğu ülkede iç çatışmalar neticesinde idare üçe bölün-
müş, Hinduizmin etkisiyle oluşan kast sistemi de sosyal hayatı olumsuz etkilemiştir. En eski yerleşim
yerlerinden biri olan Habeşistan, iktidara dönük iç karışıklıkları sebebiyle Arap Yarımadası ile olan
irtibatını zaman içerisinde kaybetmiş olsa da burası müşriklerin baskısından kaçan Müslümanlar için
daha sonraki süreçte güvenli bir yurt olmuştur. Dönemin iki büyük gücünden biri olan ve Arap Yarı-
madası’nın doğusunda yer alan Sâsânîler ise rakibi Bizans ile siyasi mücadelesini uzun süre devam
ettirmiştir. Kutsal sembolü ateş olan Zerdüştlük, Sâsânî İmparatorluğu’nun resmî dini olarak kabul
görmüştür. 7. yüzyılda üç kıtada büyük bir coğrafyayı kontrol eden Bizans İmparatorluğu ise iç ka-
rışıklıklar sebebiyle eski gücünü yitirmiş, farklı inanç gruplarına mensup vatandaşlarına uyguladığı
baskılar sebebiyle sosyal meşruiyetini kaybetmiştir. Özetle 7. yüzyılda dünyanın her tarafında bir
istikrarsızlık ve düzensizliğin hüküm sürdüğü görülmektedir.
2
Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının kesişme noktasında yer alması sebebiyle kritik bir konumda bu-
lunan Arap Yarımadası; Kuzey, Güney ve Orta Arabistan (Hicaz) olmak üzere üç ana bölgeye ayrılmış-
tır. Uygun iklimi, verimli toprakları sebebiyle üst düzey tarım yapılan Güney ve Kuzey Arabistan’da
zaman içerisinde farklı medeniyetler ortaya çıkmıştır.
2 Âdem Apak, Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi, C 1, s. 41-47.

19