Page 7 - İslam Ahlâkı 4. Ünite

4. ÜNİTE İŞ VE MESLEK AHLAKI

3. Emeğe Saygı Duyma

Emek, bir işin yapılması için harcanan beden, zihin ve kalp gücüne denir. Toplumda
yardımlaşma ve dayanışmanın korunması, üretimin artması, ekonominin güçlenmesi, ça-
lışanların işlerini istekli olarak en iyi şekilde yerine getirmelerinin sağlanması için emeğe
saygı duymak bir zorunluluktur. Gerek beden ve gerekse zihin gücüne dayalı olarak bir mes-
leğin icrası doğrultusunda sarf edilen emek, çalışmaya dayalı meşru bir kazanç yoludur. Bu
sebeple İslam’da emek yoluyla rızık aramak teşvik edilmiştir. Çalışmadan, hiçbir emek sarf
etmeden yapılan intihal, hırsızlık, gasp, rüşvet, faiz, dolandırıcılık ve karaborsa gibi gayri-
meşru kazançlar yasaklanmıştır.

Emeğe saygı; görevini ve işini en iyi şekilde yapmak, herkese hak ettiği ücreti vermek,
çalışanların sosyal güvencesini sağlamak, alıcıya kusursuz mal satmak, satıcının malını değe-
ri fiyatından almak, alınan malın parasını tam ödemektir. İslam, insanların emeğine büyük
önem vermiştir. Müslüman emeğe saygı göstermeli, çalışmadan başkalarının sırtından ge-
çinmemelidir. Aynı şekilde gayrimeşru kazanç elde etmekten şiddetle kaçınmalıdır. Kazan-
cımıza karışacak en küçük haram, helal kazancımızı kirletir. Zamanla harama giden yollar
normal karşılanır. Haram kazanç toplumun huzurunu, emeğe saygıyı yok eder. Ayrıca İslam,
insanların kimseye muhtaç olmadan hayatlarını sürdürmelerini, emek sarf ederek kazanç
elde etmelerini tavsiye eder. İslam’da emek bir değerdir. Yapılan iş ve çalışmalar meşru ol-
mak kaydı ile değerlidir.

Kur’an-ı Kerim’de Hz. Musa’nın çobanlık yaptığı zikredilmektedir. Peygamberler tari-
289
hinde, terzilerin piri olarak Hz. İdris, demirciliğin piri olarak Hz. Davut, marangozluğun piri
olarak da Hz. Zekeriya ve Hz. Nuh, ticaretin piri ise Hz. Muhammed (s.a.v) kabul edilmekte-
dir Dünyanın en seçkin insanlarının bu farklı mesleklerde çalışmış olmaları, insanlığın ya-
290
rarına olan her mesleğin değerli ve onurlu olduğunu gösterir. İnsanların, bakmakla yükümlü
olduklarının nafakalarını temin etmek için çalışmasını da ibadet sayar. Onun için Allah Teala,
Kur’an-ı Kerim’de emeği müstakil bir değer olarak kabul etmiş, emeğin hem maddi hem
de manevi karşılığının olduğunu bildirmiştir: “İnsan için ancak çalıştığı vardır. Şüphesiz
onun çalışması ileride görülecektir. ” 291

Dünya hayatında sa-
hip olduğumuz ekono-
Üretim ile İlgili Ahlakî Öğütler mik imkânlar ve fırsatlar

1. Üretim sırasında halis bir niyet taşımak. bizleri işçi veya işveren
2. Meslekî bilgi ve ehliyet sahibi olmak. konumuna getirmiştir.
3. Haram olan şeylerin üretimini ve ticaretini yapmamak. Bazı insanlar geçimlerini
4. İşçinin haklarını gözetmek. sağlayacak bir işe, bazı-
ları da işini yaptıracak iş-
5. İşverenin hakkını gözetmek.
çiye muhtaçtır. Üretim,
emek ve sermaye şeklin-
de birbirini tamamlayan

289 bk. Kasas suresi, 25–28. ayetler.
290 Asım Köksal, Peygamberler Tarihi, s. 80, 94, 108.
291 Necm suresi, 39-40. ayetler.
102