Page 9 - İslam Ahlâkı 4. Ünite
P. 9
4. ÜNİTE İŞ VE MESLEK AHLAKI
2.4. Kul Hakkına Riayet
Kul hakkına riayet etmek insanların can-
YORUMLAYALIM ları, ırz ve namusları, malları gibi kişilik hakla-
rına saygılı olmaktır. Bu haklara yönelik olarak
Ömer bin Abdülaziz halife iken, bir gece yapılan her türlü saldırı, verilen her türlü zarar
makamına ashaptan biri gelir. Selam verip kul hakkına tecavüz sayılmaktadır.
oturur. Fakat selamı alınmaz. Ömer b. Abdü-
laziz işiyle meşguldür ve adam bekler. Gelen İslam, kul haklarına saygılı olmamızı em-
kimsenin yüzüne bakmayan Ömer bin Ab- reder. Başkalarının haklarına zarar veren her
dülaziz, işini bitirip mumu söndürür. Bir baş- türlü kötü davranışı yasaklar. Bu yasaklamala-
ka mum yakar ve o anda adamın selamını rın başında insan hayatına kastetme gelir. Bu
alır, konuşmaya başlar. Adam sorar; sebeple, insan öldürmek büyük günah sayıl-
mıştır. Yüce Allah, Kur’an’da, “... Kim, bir cana
-Ya Ömer, niçin hemen selamımı almadın veya yeryüzünde bozgunculuk çıkarmaya
ve bir mumu söndürüp diğer mumu yaktık- karşılık olmaksızın bir cana kıyarsa bütün
tan sonra konuşmaya başladın? Ömer bin insanları öldürmüş gibi olur...” 296 buyruğu
Abdülaziz cevap verir:
ile başkalarının yaşama hakkına riayet etmeyi
emreder. Yine bir ayette şöyle buyrulur: “Kim
Evvelki mum devletin hazinesinden alın-
mıştı. O yanarken özel işlerimle meşgul ol- bir mümini kasıtlı olarak öldürürse cezası,
297
saydım, Allah indinde mesul olurdum. Se- içinde ebedî kalmak üzere cehennemdir...”
ninle devlet işi konuşmayacağımız için kendi Peygamberimiz (s.a.v), kul hakkı üzerinde
cebimden almış olduğum mumu yaktım, on- önemle durarak şöyle buyurmuştur: “Müslü-
dan sonra seninle konuşmaya başladım. manların kanları, malları, namusları ve şerefleri
kendi aralarında kutsal Mekke kadar, hac ayları
Adamın gözleri yaşarır, ellerini kaldırarak ve günleri kadar saygındır, dokunulmazdır.” 298
şöyle dua eder: Bir diğer yasaklama ise başkalarının malı-
na zarar vermektir. İnsanların hırsızlık, ölçü ve
-Ya Rabbi! Ömer bin Abdülaziz’i bizim ba-
şımızdan eksik etme. tartıda hile yapma, emanete hıyanet, kumar,
tefecilik, zimmet, irtikâp vb. gayrimeşru yol-
(Hatib el-Bağdadi, Tarih-u Bağdad, XIX, 127) larla birbirlerinin mallarını yemeleri Kur’an-ı
Kerim’de kesin bir dille yasaklanmıştır: “Bir-
birinizin mallarını haksızlıkla yemeyin ve
bile bile günahla insanların mallarından
bir bölümünü yemeniz için onları hâkim-
lere aktarmayın.” 299 Peygamberimiz (s.a.v)
kul hakkı üzerinde önemle durarak “Birisinin
hakkını alan kimse, ölmeden önce onunla helal-
leşsin! Paranın, malın geçmeyeceği kıyamet gü-
nüne üzerinde kul hakkı bulunarak gitmesin!”
300
buyurmuştur.
296 Mâide suresi, 32. ayet.
297 Nisa suresi, 93. ayet.
298 Buhârî, Hac, 132; Müslim, Ķasâme, 29.
299 Bakara suresi, 188. ayet.
300 Buhârî, Mezalim, 10; Rikak, 48.
104
