Page 11 - İslam Tarihi 7. Ünite

7. Ünite
7. Ünite
ülkelerinde ise kişi başına düşen millî gelir oldukça yüksektir. Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri
ve Suudi Arabistan petrol zengini İslam ülkeleridir. Kısmen sanayileşmiş İslam ülkelerinde ise ekono-
mik faaliyet sahaları dünyadaki gelişmelere paralel olarak tarımdan sanayiye ve hizmetler kesimine
kaymakta, böylece üretimdeki tekdüzelik, ye-
rini giderek çeşitliliğe bırakmaktadır. Türkiye,
Malezya ve Ürdün kısmen sanayileşmiş İslam
ülkelerine örnek olarak gösterilebilir. 24
İslam coğrafyası zengin ve farklı doğal kay-
nakları yanında yer altı kaynakları açısından
da olağanüstü bir servete sahiptir. Dünya pet-
rol ve gaz rezervlerinin %70’i İslam ülkelerin-
dedir. Gübre sanayinde kullanılan fosfat; Fas,
Cezayir, Tunus, Senegal, Mısır, Ürdün ve Suri-
ye’de çıkarılırken metalürji sanayinde kullanı-
lan krom üretiminin %45’i Müslüman ülkeler-
den elde edilmektedir. Türkiye, İran, Pakistan
ve Sudan krom bakımından zengin kaynakla-
ra sahip sayılı ülkeler arasında bulunmaktadır. Görsel 7.5
Ayrıca kömür, demir, manganez, kalay, kobalt Katar’ın başkenti Doha gelişmiş bir şehirdir.
gibi yer altı madenleri de Müslüman ülkelerde
ciddi miktarlarda çıkarılmaktadır. 25
Müslüman ülkelerin iktisadi kaynakları sadece petrol ve madenlerden ibaret değildir. Türk boğaz-
ları, Süveyş Kanalı ve Basra Körfezi gibi en stratejik su yollarına sahip İslam coğrafyasında Dicle, Fırat,
Nil ve İndus gibi önemli nehirler de yer almaktadır. Sahip olduğu büyük nehirler ve hâkim olan iklim
sebebiyle dünyanın en verimli coğrafyasın-
da bulunan İslam ülkelerinin çoğu temel zi-
rai ürünler bakımından da oldukça zengindir.
Bu ülkeler ürün çeşitliliği bakımından her MUHAKEME
türlü sebze ve meyveyi ihraç etmeye elve-
rişli olduğu gibi deniz ürünleri açısından da
zengindir. İslam ülkeleri; coğrafi konumları, İslam coğrafyasının zengin doğal kaynakla-
zengin tarihleri ve kültürel varlıkları sebebiy- ra, hızla artan genç ve dinamik bir nüfusa
le de önemli birer turizm merkezidir. sahip olmasına rağmen arzu edilen geliş-
Konumu itibari ile dünya ticaretinin hem meyi gösterememesinin sebeplerini değer-
kaynağı hem de güzergâhında bulunan Müs- lendiriniz.
lüman ülkeler tarih boyunca bu coğrafyada
serbest ticari faaliyetleri teşvik etmiş ve des-
teklemişlerdi. Bu geniş bölgede ticaret hac-
minin büyümesi ve yoğunlaştırılması ile beşerî ve doğal kaynaklar harekete geçirilerek halkın refah
seviyesi yükseltilmişti. Ürün, emek, bilgi ve teknolojinin serbest dolaşımı birçok ticaret, kültür ve bil-
gi merkezlerin gelişmesine ortam hazırlamıştı. Osmanlının gerileme sürecinde İslam coğrafyasında
uygulanan sömürgeci ve emperyalist politikalar Müslümanların sahip oldukları enerji kaynaklarını ve
ekonomik potansiyellerini değerlendirmelerine imkân vermemiştir. Bu potansiyellerin hakiki sahip-
leri tarafından adil bir şekilde kullanılması hem İslam ülkelerinin refahını arttıracak hem de dünya
barışına katkıda bulunacaktır. 26

24 Kahraman Arslan, “İslam Ülkeleri Arasında İşbirliğine Giden Yolda Yeni Arayışlar”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme
Dergisi, C 10, S 21, s. 182-183.
25 İsmail Hakkı Göksoy, Çağdaş İslam Ülkeleri Tarihi, s. 15.
26 bk. Mustafa Öztürk, “İslam Coğrafyasının Stratejik Önemi”, Van YYÜSBED, İslam Kongresi Özel Sayısı, s. 212-223.

131