Page 56 - Tefsir Okumaları 2. Ünite

MEAL VE TEFSİRİ YAPILACAK BAZI SURELER

Asr kelimesi;

• Mutlak zaman,

• İkindiden güneşin batmasına kadar olan zaman,

• Seksen veya yüz yıllık zaman, çağ,

• İnsan ömrü,

• Resulullah’ın (s.a.v.) yaşadığı asr-ı saadet gibi manalara gelir. 88

Ayet-i kerime için bu manaların her biri geçerli olup, ona göre de bir tefsir yapılabilir. Ancak
bunlar içinden “mutlak zaman” manası tercih edildiği takdirde bu, diğer bütün manaları da şümû-

lüne alır. Çünkü zaman insan ömrünün esasıdır. İnsan bütün işlerini zaman içinde yapar. Geçen
her an insan ömrünü azaltır ve onu ölüme yaklaştırır. İnsan, kendisine tanınan zamanı değerlen-
dirmesi için imtihan edilir. Onu değerlendirip değerlendirmemesine göre de bir netice elde eder.

OKUMA PARÇASI
Bilinmelidir ki zamanı değerlendirmede ne kadar dikkatli olursa olsun insanın kendisini
zarardan ve hüsrandan bütünüyle kurtarması mümkün değildir. Şöyle ki:

İnsanın sermayesi ömrüdür. Ömür ise her saniye, her nefes, her dakika, her saat harcanıp
tükenmektedir. Her nefes geçtikçe bu nimetin sonu ve hesabı yaklaşmaktadır. Ömürden her
geçen an, her harcanan nefes, ya bir iş için harcanır veya boşa geçer. Boşa geçtiyse bu elbette
bir zarardır. Bir işe harcandıysa, o iş ya iyi ve güzel olan bir itaattir yahut kötü ve çirkin olan bir
günahtır. Ya da ne iyi ne kötü; ikisi ortası mubâh olan bir iştir. Bir “mubah” ise ona harcanan
vaktin istikbâlde faydalı bir eseri kalmaması itibarıyla boşuna geçmiş gibidir. Bir “kötülük” ise
zaten kesin bir zarardır. Eğer yapılan, “bir ibadet ve itaat” ise ona harcanan vakit içinde onu
veya bir başka ibadeti ondan daha güzel, daha mükemmel bir şekilde yapabilmek elbette
mümkündür. Çünkü Allah Teâlâ’ya (c.c.) ihlâs ve tevazu içinde kulluğun dereceleri sayısızdır.
Zira Allah Teâlâ’nın (c.c.) yücelik mertebeleri ve mutlak güzellik tecellileri nihayetsizdir. Bu
sebeple insanın Allah’ı (c.c.) marifeti ne kadar çok olursa korku ve muhabbeti de o nispette çok;
Cenâb-ı Hakk’a olan itaat ve kulluğu da o nispette daha tamam ve mükemmel olur. O hâlde
her nefeste daha güzelini yapamayıp, daha düşük seviyede kalmakta, zâhiren kâr gözükse bile,
yine bir tür ziyan olduğu görülür. Bu itibarla insanın her an bir şekilde ziyan içinde olduğu ve
kendini ziyandan tamamen kurtarmasının mümkün olmadığı anlaşılır.

(Fahruddin Râzi, Mefâtihu’l-Gayb, C. 23, s. 393-394)

2. İnsan gerçekten ziyandadır.

Hüsran kelimesi “husr” kökünden gelmekte olup “noksanlık ve ana sermayenin elden git-
mesi, kişinin iflas etmesi” demektir. 89

Müfessirler hüsranı şu şekillerde açıklamışlardır:

88 bk. Kurtubi, el-Cami, C 19, s. 327-329; Fahruddin Râzi, Mefâtihu’l-Gayb, C. 23, s. 387-391.
89 Fahruddin Râzi, Mefâtihu’l-Gayb, C 23, s. 392.

106