Page 51 - Tefsir Okumaları 2. Ünite

2. ÜNİTE

İbn Abbas ve Hasen Basri şöyle der: “Çoklukla övünüş yani mal ve evlat çokluğuyla övün-

mek size (ölümü ve yapılması gerekenleri) unutturdu.”

Katade der ki: “Kabile ve aşiretlerle öğünüş sizi oyaladı.”

Dahhâk şöyle der: Geçim ve ticaretle uğraşmanız sizi oyaladı.”

Kurtubi der ki: “Mal çokluğu ile sayıca çoklukla övünmeniz, sizi Allah’a (c.c.) itaatten alıkoy-

du ve bu, siz ölünceye, kabirlere defnedilinceye kadar sürüp gitti.” 80

Tekâsür; çoklukla öğünüş yani karşılıklı olarak çokluğu ileri sürüp övünmek demektir. Bu-
nun ise üç manası vardır:

İnsanın çok şey elde etmek için çalışmasıdır.

İnsanların bolluk elde etmek için birbirleriyle yarışması ve birbirinin üzerine çıkmaya çaba
göstermesidir.

Çokluk ve bolluk sebebiyle insanların birbirlerine kibirli davranmalarıdır.

Allah’ın (c.c.) rızasına uygun olması şartıyla birinci manada “tekâsür” yasaklanmamıştır.
İkinci ve üçüncü manada olanların yasaklandığı anlaşılmaktadır. Bunları değerlendirdiğimiz za-
man ayette kötülenen “tekâsür”, sırf dünyevi düşüncelerle evlat, mal, servet ve saire gibi çokluğu

ile övünülebilen şeyleri aşırı bir tutkuyla durmadan çoğaltma yarışına girmek; bunların dinî ve uh-
revî mesuliyetini hiç hesaba katmadan, helâl haram ayırımı yapmadan kendini daha çok kazanma
hırsına kaptırmak; bununla başkalarına karşı böbürlenmektir. 81

BUNLARI BİLİYOR MUYDUNUZ?
Bu ayetlerin iniş sebebiyle ilgili şunlar söylenmiştir:

İbn Abbas, Mukatil ve Kelbi der ki: Bu ayetler Kureyş’e bağlı iki kol olan Abdimenafoğulları
ile Sehmoğulları hakkında inmiştir. Bunlar İslam geldikten sonra ileri gelenler ve eşrafları-
nın çokluğu ile karşılıklı olarak öğündüler ve bunları sayıp dökmeye koyuldular. Herbir kol
“Bizim efendilerimiz daha çoktur, bizim güçlülerimiz daha güçlüdür, bizim sayılarımız daha
büyüktür, bizim koruyucularımız daha çoktur.” dedi. Ancak Abdimenafoğullarının pay itiba-
-
riyle daha çok oldukları ortaya çıktı. Daha sonra ölülerini ileri sürerek çokluk yarışına giriştio
ler. Sehmoğulları’nın Abdimenafoğulları’ndan daha çok oldukları ortaya çıktı. Bunun üzerine;
sizin hayatta olanlarınızla, çoklukla öğünüşünüz sizi o kadar oyaladı ki sonunda onlarla ye-
tinmeyerek ölmüşlerle öğünüp kabirleri ziyaret ettiniz buyrukları indi.

(Kurtubi, el-Cami, C. 19, s. 309-311)

80 Kurtubi, el-Cami, C 19, s. 309-311.
81 Çelik, Hakk’ın Daveti, C 5, s. 576-577.

101