Page 18 - Tefsir 1. Ünite
P. 18
TEFSİR 1. ÜNİTE
de belirtmemiştir. Bu da O’nun, Kur’an-ı Kerim başta olmak
üzere okunacak her şeyin okunmasını istediği anlamına
gelelebilir. Ancak bu okuma [ كِبر ِ مساِب ] ifadesine göre
َ
ْ
ّ َ
Allah Teâlâ’nın ismiyle başlamalıdır. Hz. Peygamber’in
de dediği gibi, “Besmele ile başlamayan hiçbir önemli iş
başarıya ulaşamaz.” 69
َ َ ْ َ َ ْ ْ َ َ
َ
﴾ 2 ۚقلع نِم ناسنِلا قلخ ﴿
ٍ
2. ayete göre insan “yapışmak, asılmak, kan emen kurt-
çuk, değerli şey” anlamlarına gelen alaktan yaratılmıştır.
70
Alak, aynı zamanda anne rahminde döllenen zigot demek-
tir. Onun maddi diyebileceğimiz bu anlamları yanında, bir
“Nun. Kaleme ve kalemin yazdığı
satırlara andolsun.” de “ilgi, sevgi, şefkat, aşk” gibi manevi anlam boyutu da
71
(Kalem suresi, 1. ayet) vardır. Buna göre Yüce Allah’ın (c.c.) insanı sevgi ve şef-
kat hamuruyla yoğurup yaratmasından, bunun sevgi so-
nucu gerçekleşmesinden söz edilebilir. O halde diyebiliriz
ki, Allah’ın (c.c.) insanı alaktan yaratması hem maddi hem
de manevi boyutuyla gerçekleşmiştir.
َ ْ َ َ َ َّ َ ُ َ ْ َ ْ َ ُّ َ َ َ ْ ْ
َّ
4 ِۙملقلاب ملع ي۪لا 3 ۙمر لا كبرو ارقِا ﴿
ِ
َ
َ
َّ
ْ ْ َ ْ َ َ َ ْ ْ َ َ
﴾ 5 ۜملعي مل ام ناسنِلا ملع
3-5. ayetlerin ilkinde geçen [ ْأرْقا ] ve [ مركَ ْ لاَا ] sözcükleri
ِ
ْ
ُ َ
َ
dikkat çekicidir. Oku anlamına gelen [ ْأرْقا ] emir fiili su-
ِ
َ
renin ilk ayetinde de vardır. Burada tekrar edilmesi, oku-
yup bir şeyler öğrenebilmenin ancak tekrarla mümkün
olduğunu göstermek içindir. [ مركَ ْ لاَا ] sözcüğü ise “keremi
ْ
ُ َ
sonsuz, cömertliği sınırsız olan” anlamındadır. Bu sıfatın
bir yansıması olarak Yüce Allah kullarına karşı son derece
“O Allah ki, yarattığı her şeyi güzel
yapmıştır.” cömerttir, hiçbir şeyi onlardan esirgememiştir. Nitekim 4.
(Secde suresi, 7. ayet) ayette Yüce Yaratıcının insana kalemle yazı yazmayı öğ-
retmesi yahut yazma kabiliyeti vermesi insana yönelik en
büyük keremidir. Çünkü kalem, yazı yazmanın ve bilgiyi
NOT EDELİM korumanın en önemli aracıdır. Bu yüzdendir ki Taberî (ö.
922), kalemi, Allah’ın (c.c.) insanoğluna verdiği en büyük
“Mallarını Allah yolunda 72
harcayanların durumu, yedi başak nimet olarak nitelendirmiştir. Ancak bu aracı kullanmayı
bitiren ve her başakta yüz tane bilmeden onu işlevsel hâle getirmek mümkün değildir. O
bulunan bir tohum gibidir. Allah halde öncelikle onu tanımak ve kullanmasını öğrenmek
dilediğine kat kat verir. Allah lütfu gerekmektedir. Öğrenmek de tabii ki bir ustanın yol gös-
geniş olandır, hakkıyla bilendir.” termesiyle gerçekleşmektedir. Burada ele almış olduğu-
(Bakara suresi, 261. ayet) muz ayete göre o usta da Yüce Allah’tır. Yazı yazmak bir
yetenek işidir ve bu yeteneği de Allah Teâlâ insana vermiş-
tir. Dolayısıyla yazı sanatını öğrenmeye çalışan her insan,
sadece kendi özünde var olan bu yeteneğin üzerini açmış
olmaktadır.
69 Münâvî, Feyzü’l-Kadîr, C 5, s. 13; Elmalılı, Hak Dini Kur'an Dili, C 1, s. 60.
70 Râğıb el-İsfahânî, el-Müfredat fî Ğarîbi'l-Kur'ân, “a-l-k” md.
71 Heyet, Kur’an Yolu, C 5, s. 652.
72 Taberî, Câmiu’l-Beyân, C 34, s. 527.
28
