Page 3 - Kelam 2. Ünite

B BİLGİ KUTUSU

Varlık ikiye ayrılır:

Varlık
Var olan, mevcût

Kadim (Ezeli) Hâdis
Allah (zatı ve sıfatları) Yaratılmış (âlem)

Âlemdeki varlıkların yaratılışı ile işleyişindeki eşsiz ahengi ve düzeni gören herkes, mükemmel bir yaratıcı fikrine ulaşa-
bilecektir. Bu ahenk ve dengenin bozulması durumunda Allah (c.c.) dışında kimin böyle bir yaratma fiilini yeniden gerçekleş-
tirebileceğinin düşünülmesi de Allah’a (c.c.) götüren bir yol olarak kavranabilir. Nitekim birçok ayette bu noktaya da vurgu
vardır. Kur’an insana bu gerçekleri görebilecek idrak kabiliyetleri (basâir) verildiğini , insanın ön yargılı, inatçı olmaması
5
6
hâlinde bunları görebileceğini söyler. Bütün bunlardan hareketle denilebilir ki Kur’an-ı Kerim âlemden bahsederken özellikle
7
iki hususa vurgu yapmaktadır. Birincisi, içinde barındırdığı her şeyle birlikte bir bütün olarak âlemin yaratılmış olduğudur
ki bu da mutlaka bir Yaratıcı varlığın var olmasını gerekli kılar. İkincisi ise duyularla algılayabildiğimiz âlemin, Yaratıcı’sının
varlığına ulaştıran bir vasıta olmasıdır. Nitekim Allah Teâlâ buyurur ki: “İnsanlara dış dünyada ve kendi varlıklarında
ayetlerimizi (varlığımızın delillerini) göstereceğiz.” 8

Kelamcıların âleme bakış ve değerlendirme biçimleri de Kur’an’ın belirlediği bu çerçeveye uygundur. Onlar âlemi “Al-
lah ve sıfatları dışında kalan her şey (küllü mâ sivallâh/mâsivâ) olarak tanımlar. Âleme “âlem” isminin verilmesini de şöyle
açıklar: Âlem, deliller yani işaretler demektir. Evrendeki bütün varlıklar Allah’ın (c.c.) varlığını gösterir. Kur’an’da “...O’nun
benzeri hiçbir şey yoktur...” ayetinde belirtildiği üzere âlemdeki hiçbir varlık Allah’a (c.c.) benzemez ve her varlık yara-
9
tılmış olmaları yönüyle Allah’ın (c.c.) varlığına bir delildir.

D DEĞERLENDİRELİM

Kur’an-ı Kerim’den En’âm suresi, 75-79. ayetlerin mealini okuyunuz. Burada Hz.
İbrahim’in yıldızlara, güneşe ve aya tapınmanın yanlışlığı konusunda kavmiyle
yaptığı tartışmayı düşününüz. Kavmini şirkten vazgeçirmek ve yalnızca Allah’a
ibadet etmelerini sağlamak amacıyla verdiği mücadeleyi değerlendiriniz.

5 bk. Kıyâme suresi, 8-9. ayetler; İnsan suresi, 8-10. ayetler; Tekvîr suresi, 1-14. ayetler; İnfitâr suresi, 1-9. ayetler; İnşikâk suresi, 1-5.
ayetler.
6 bk. En’âm suresi, 104. ayet.
7 bk. Müddessir suresi, 16. ayet.
8 Fussilet suresi, 53. ayet.
9 Şûrâ suresi, 11. ayet.
30 31