Page 8 - Hüsnihat 3. Ünite

HAT SANATI ESERLERİ

Dikey dikdörtgen ebadın genel
tercih olmasında tabiatta ve dün-
ya sanatında âdeta vazgeçilmez
bir denge ifadesi olan altın oranı
yakalama arzusunun rol oynamış
olduğu düşünülebilir. Hat levha-
ları genellikle uzaktan görülebile-
cek şekilde büyük boyutlarda ve
celî sülüs, celî ta’lik ve celî divanî
yazılarla yazılmıştır. Ancak küçük
mekânlara asılıp yakından bakıla-
caksa küçük boyutlarda yazıldığı
da olmuştur.

Hat levhalarını yazarken genel-
likle kamış kalem kullanılır. An-
cak kamış kalemin kalınlığını aşan
yazıları yazmak için büyük tahta muhteşem bir levha. Zülfikâr’ının sembolize edildiği
Ali’nin
Hazreti
kalemler kullanılır. Klasik olarak
siyah is mürekkebi ile yazılmakla birlikte renkli mürekkepler de kullanılır. Mürekkepten
başka sarı zırnık ile zerendûd denen altın mürekkebi ile de yazıldığı olur. Levha yazılan
kâğıt, klasik usullerle alışılagelen renklerle boyanmış, aharlanmış ve mührelenmiş hat
kâğıtlarıdır. Bunun dışında siyah kâğıtlara beyaz ve sarı renklerle yazıldığı da olur. Lev-
haların kağıda yazıldıktan sonra duvar, kumaş, tuval, ahşap vb. üzerine uygun teknik-
lerle aktarılarak yaygın bir kullanım alanı kazandığı görülmektedir.

4. 1. Levha Biçimleri

Hat levhalarının yüzyıllar boyunca oluşup benimsenmiş ve artık klasikleşmiş bazı
formları vardır. Levhada hangi yazı çeşitlerinin nasıl bir sıralama ile yer alacağı, yazıların
nasıl tertip edileceği ve kâğıt
boyutlarının nasıl olacağı çe-
şitli açılardan değerlendiri-
lerek bu şekiller oluşmuştur.
Levha biçimlerini üç başlıkta
inceleyebiliriz:

4. 1. 1. Kıt’a

Hat sanatında belirli ölçüler-
deki dikdörtgen kâğıtlara sü-
lüs-nesih, muhakkak-reyhânî,
ta’lik, tevkî’, rikâ’ hatlarıyla ya-
zılmış yazılara “kıt’a” denir. Şevki Efendi’nin çok güzel bir sülüs-nesih kıt’ası.

53