Page 4 - Hadis 4. Ünite

HADİS

۪ ِ
َ
ْ
BİLGİ KUTUSU نَأ دارَأ اَذِإ ،قيدصلا ٍركب وبَأ ناك
ْ
ُ ّ
َ َ
َ
َ ُ
َ
ّ
ِ
ِ
نب رمع ناكو .رتوَأ ،هشارف ىتْأي
Ebu Hanîfe’nin şu sözü, merfu, ُ ْ َ ُ َ َ َ َ َ ْ ُ َ َ َ َ
ُ
mevkuf ve maktû rivayetlerin her ِ ِ
َّ
ٰ
َّ َ
birine hadis denmesine rağmen ِ ليللا رخا رتوي ، ِ باطخْلا
ُ
ْ
onların kaynaklık değerinin bir ol- َ ُ
madığını güzel bir şekilde anlatır: “Hz. Ebu Bekir, yatmak istediğinde vitir na-
“Hz. Peygamberden (s.a.v.) ge- mazını kılardı, Hz. Ömer ise gecenin sonunda
6
len hadislerin başım gözüm üstün- vitrini eda ederdi.” sözü ise Hz. Ebu Bekir ve Hz.
de yeri vardır. Onlara muhalefet Ömer’in davranışını anlattığı için fiilî bir mevkuf
etmemiz mümkün değildir. Saha- hadistir.
bilerden nakledilen hadislerde ise
dilediğimizi seçeriz. Ancak onların مَلو ةباحصلا دحَأ مامَأ اَذك تلعف
ِ
ِ
görüşleri dışında başka bir görüş ْ َ َ َ َّ َ َ َ َ ُ ْ َ
َ
söylemeyiz.” Tabiûn’un hadislerine ِ
َ
gelince onlar da adam, biz de ada- ىلع ركني
ْ
َ
ْ ُ
َّ
mız.” “Falan sahabinin huzurunda şöyle yaptım, o
(İbn Abdilber, el-İntikâ’, s. 266.) da benim bu hareketimi reddetmedi.” şeklin-
deki bir ifâde de söz konusu sahabinin onayını
(takrîrîni) içerdiği için takrîrî bir mevkuf hadistir.
1.4. Maktû Hadis
BULALIM Mümin olarak bir veya birkaç sahabi ile karşı-
laşmış kimselere tâbiî denir. Çoğulu “tabiûn”dur.
Tabiûna nispet edilen söz ve fiillere ise maktû
hadis adı verilir.
7
Aşağıdaki hadisin merfu, mev-
kuf, maktû ve kavli, fiilî, takrîrî hadis Maktû hadise şöyle bir örnek verebiliriz:
çeşitlerinden hangisi ile adlandırı-
ٍ
lacağını bulunuz: َ لاق ،ِزي ۪ زعْلا دبع ِ نب رمعو ،ءاَطع نع
ِ
ُ
َ
Abdullah b. Zübeyr diyor ki: َ َ ْ َ ْ َ َ َ ْ َ
ِ
“Aişe ve Esma kadar cömert ka- ىف ملتحي نَأ لبق ملغْلا مؤي َ ل :
ِ
ُ
dın görmedim. Ancak her birinin َ َ ْ َ ْ َ َ َ ُ ُّ َ
ْ ُ
cömertlikleri birbirinden farklı idi. ِ
َ
َ
َ
َ
Aişe biriktirir öyle infak ederdi. اهِريغ َ لو ةضي ۪ رفْلا
َ
ْ
Esma ise bugünden yarına bir şey Tabiûn tabakasına mensup Atâ b. Ebî Rebâh
saklamazdı” ve Ömer b. Abdülaziz şöyle demişlerdir: “Bülu-
(Buhârî, el-Edebü’l-müfred, C 1, s.106.) ğa ermemiş bir çocuk farz ve diğer namazlarda
imamlık yapamaz.” Bu sözü söyleyen Atâ b. Ebî
8
Rebah ve Ömer b. Abdülaziz tabiûn tabakasında
oldukları için hadis maktû’dur.
6 Muvattâ, Salâtü’l-leyl, 3.
7 Suyûtî, Tedrîbü’r-Râvî, C 3, s. 127.
8 İbn Ebî Şeybe, el-Musannef, C 3, s. 206.
94