Page 3 - Hadis 4. Ünite

HADİS ÇEŞİTLERİ

yılır. Çünkü o sahabi bu bilgiyi mutlaka Peygamber Efendimizden almıştır. Ancak Allah’ın Re-
sulü’ne açıkça nispet edilen hadislerden farklı olan bu rivayetlere “hükmen merfû hadisler”
denir. 2

Mesela Basra valisi Utbe b. Gazvân’ın, “cehennemin kenarından atılan bir taşın yetmiş
sene geçmesine rağmen cehennemin dibini bulamayacağı” bize söylendi, şeklindeki sözü
3
açıkça Peygamberimizin sözü olarak aktarılmamış olsa da hükmen merfû bir hadistir. Zira
böyle bir bilgiyi Utbe b. Gazvân’ın veya başka bir sahabinin kendi görüşü olarak söylemesi
mümkün değildir.

BULALIM

Aşağıdaki hadis metninde cümle sonundaki parantezlerin içine merfû ve kavli ha-
dis; merfû ve fiilî hadis; merfû ve ahlaki hadis cümlelerinden uygun olanları yazınız.

Enes b. Mâlik şöyle söyledi: Resulullah insanların en üstün ahlâka sahip olanıydı
(.....................). Bir gün beni bir işi için gönderdi. Ben “Vallahi gitmem” diyordum ama
içimden de Resul-i Ekrem’in gönderdiği yere gitmeyi düşünüyordum. Yanından çıktım
çarşıda oyun oynayan çocuklara rastladım. Bir de baktım ki Resulullah arkamdan en-
semi yakalamış. Ona baktım gülüyordu (.....................). Bana “Enescik sana söylediğim
yere gidiyor musun?” dedi (.....................). Ben de “Hemen gidiyorum Ey Allah’ın Resulü.”
dedim. Enes şu sözleri de ekledi: Allah’a yemin olsun ki Allah’ın Resulü’ne dokuz sene
hizmet ettim. Yaptığım bir şeyden dolayı bana “Bunu neden böyle yaptın?” Ya da yap-
madığım bir şey yüzünden “Şunu şöyle yapsaydın ya!” demedi (.....................).
(Müslim, Fezâil, 54.)

1.3. Mevkuf Hadis

Sahabilere nispet edilen söz, fiil ve onaylara (takrirlere) mevkuf hadis denir.
4
Mesela Hz. Ömer'in (r.a.):

ِ ِ
ِ
َ لوسر تيَأر ينَأ َ لوَلو ،عفنت َ لو رضت َ ل رجح كنَأ ملعَل ينِإ للاو
َ
َ
ّ ّٰ
َ َّ
ّ
ُ َ
َ َ
ُ َ ُ ْ َ ْ َ ُ ْ َ ُّ ٌ َ َ ُ ْ َ
ِِ
كتلبق ام كلِبقي للا
َ ُ َ ّٰ
َ ْ َ
ُ
َ
ّ ُ
َّ
“Vallahi biliyorumki sen bir taşsın insanlara ne yarar nede zarar veremezsin. Eğer ben
Resülullah sallallahu aleyhi sellemi seni öperken görmeseydim seni öpmezdim.” sözü kavli
5
bir mevkuf hadistir.
2 Mahmut Tahhân, Teysîrü Mustalahi’l-Hadis, s. 69-70.
3 Müslim, Zühd, 14.
4 Suyûtî, Tedrîbü’r-Râvî, 3, 97.
5 Buhârî, Hac, 5; Müslim, Hac, 251.
93