Page 8 - Hadis 2. Ünite

HADİS

2. Sünnetin Dindeki Yeri

Sünnet, Kur’an’ın yanında dinin ikinci ana kaynağını teşkil eder. Bu hüküm, Kur’an’ın ilgili
ayetleri ve Peygamberimizin (s.a.v.) kendi sünneti ile ilgili beyanları ışığında, bütün İslam
mezheplerinin görüşüdür. Konuyla ilgili Kur'an-ı Kerim'de geçen pek çok ayetten iki tanesini
örnek olarak verebiliriz. "...Peygamber size ne verdiyse onu alın, neyi de size yasak ettiyse
ondan vazgeçin. Allah'a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz, Allah'ın azabı çetindir." "Kim
32
peygambere itaat ederse, Allah'a itaat etmiş olur. Kim yüz çevirirse (bilsin ki) biz seni on-
lara bekçi göndermedik."
33
Resulullah da kendisinin sünnetine uyulması konusunda şöyle buyurmuştur: "Kim bana
itaat ederse cennete girer kim de isyan ederse şüphesiz benden yüz çevirmiş olur" 34
Yine İslam âlimleri tarafından Kur’an’ın lafzıyla da vahiy olduğu, buna karşılık sünnetin
lafzı değil manasının vahiy eseri olduğu ve Kur’an’ı açıklayıcı bir konumda bulunduğu belir-
tilir. Konuyu ifade eden iki ayet mealini örnek olarak verebiliriz: “O, nefis arzusu ile konuş-
maz. (Size okuduğu) Kur'an ancak kendisine bildirilen bir vahiydir.” 35
“(Ey inananlar!) Peygamberin (sizi) çağırmasını aranızda birbirinizi çağırmanız gibi tut-
mayın. İçinizden biribirini siper ederek sıvışıp gidenleri Allah gerçekten bilir. Artık onun
emrine muhalefet edenler, başlarına bir belânın gelmesinden veya elem dolu bir azaba
uğramaktan sakınsınlar.” 36
Kur’an’ın birçok ayeti muhkemdir, yani hükmü açıktır. Hz. Peygamberin sünnet ve hadis-
lerinin de büyük çoğunluğu bu hükümlere tamamen uygun olup onları teyit eder. Birtakım
ayetler ise mücmel, yani anlamı kapalı ve açıklanmaya muhtaçtır. Bu tür ayetleri açıklama
görevi de Resul-i Ekrem’e aittir. Namaz emri bunun en açık örneğidir. Kur’an’da namaz bir-
çok ayette emredilir ancak nasıl kılınacağı, kaç rekât kılınacağı, vakitleri, namazda kıraat gibi
konular Kur’an’da yer almaz. Namazın kılınışını açıklayan hadisler sayesinde namaz ibadeti
yerine getirilir. Zekât da böyledir; hangi maldan ne miktarda zekât alınacağı tamamen Pey-
gamberimizin (s.a.v.) açıklamalarıyla bilinir. Çünkü ayette açıkça vurgulandığı gibi Resulullah
müminler için tam bir örnektir: “Andolsun, Allah'ın Resülünde sizin için; Allah'a ve ahiret
gününe kavuşmayı uman, Allah'ı çok zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır.” 37
Sünnetin ve hadislerin önemi şu açıdan da değerlidir: Peygamber Efendimiz, sadece
Kur'an-ı Kerim’i tebliğ etmekle, sadece birtakım emir ve tavsiyelerde bulunmakla yetinmedi.
Tebliğ ettiği ve öğrettiği ilahî buyrukları hayatın bütün alanlarında uygulama imkânı da buldu.
Yirmi üç yıla yaklaşan peygamberlik hayatı bunun için mükemmel bir fırsat sundu. Kur’an’ın
muhafazası için her türlü tedbiri aldı. Evlilikleriyle mükemmel bir aile hayatı örneği sergile-
di. Toplum içinde çıkan ve çıkması muhtemel olan problemleri halletti. Suçluları cezalandır-
dı. Devleti yönetmenin, orduyu sevk ve idare etmenin örneklerini sergiledi ve hiçbir zaman
kendisini koymuş olduğu kanun ve kuralların üstünde görmedi. Kur'an da O'nu bu hususta
şu şekilde desteklemiştir: “Ey iman edenler! Allah'a itaat edin. Peygamber'e itaat edin ve

32 Haşr suresi, 7. ayet.
33 Nisâ suresi, 80. ayet.
34 Buhârî, İ'tisâm, 2.
35 Necm suresi, 3-4. ayetler.
36 Nûr suresi, 63. ayet.
37 Ahzâb suresi, 21. ayet.
44