Page 16 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

İSLAM VE BİLİM 1. Ünite

Türklerin İslamiyet’i kabul ettikten sonra İslam bilim tarihine katkıları büyük olmuştur.
Büyük Selçuklu hükümdarı Alparslan’ın emriyle veziri Nizâmülmülk tarafından 1067 yılında
Bağdat’ta kurulan medrese, İslam dünyasındaki ilk büyük medresedir. Nizamiye Medresesinde
İslamî ilimlerle birlikte edebiyat, matematik, felsefe gibi dersler de okutulmuş ve ileri düzeyde
sistematik olarak yükseköğretim faaliyetleri yapılmıştır. Zamanla İslam coğrafyasında Nizamiye
Medreselerini örnek alan birçok medrese açılmış olup medreselerin önemi gittikçe artmıştır.
Basra, Belh, Nişabur, İsfahan, Herat ve Musul medreselerinin yanında Konya’da Karatay Med-
resesi, Sırçalı Medrese ve Sivas’ta Gök Medrese, Çifte Minareli Medrese açılan medreselerden
sadece birkaçıdır. Medreselerin bulunduğu diğer şehirler Kurtuba, Bağdat, Horasan, Mavera-
ünnehir, Semerkant, Buhara, Mısır, Konya, Kayseri, Erzurum, Edirne, Elâzığ’dır. Bu dönemde
33
eğitim öğretim faaliyetleri o kadar ileri düzeye erişmiştir ki Endülüs Emevi Devleti’nde açılan
Kurtuba Medresesi gibi birçok medresede Müslüman talebelerin yanında gayrimüslim öğren-
ciler de eğitim görmüştür. 34
Medreseler Osmanlı Devleti Dönemi'nde gelişerek varlıklarını sürdürmüştür. Fatih
Sultan Mehmet ve Kanuni Sultan Süleyman Dönemlerinde İstanbul’da açılan Sahn-ı Seman
ve Süleymaniye medreseleri bunların en önemlileridir. Bu medreslerde dinî ilimlerin yanı sıra
sosyal bilimler ile fen bilimleri alanında ileri seviyede eğitimler verilmiştir.

Hicri 6. yüzyılda İslam memleketlerini dolaşan ünlü Endülüs ediplerinden İbn Cübeyr se-
yahatnamesinde Şam'da yirmi, Bağdat'ta otuz adet medrese gördüğünü kaydetmiştir. Endü-
lüs'te ise başta Kurtuba (Cordoba), İşbiliye (Sevilla), Tuleytula (Toledo), Gırnata (Granada), Ma-
laka (Malaga) olmak üzere birçok şehirde medreselerin açıldığını, sadece Gırnata'da bulunan
medreselerin on yedisi büyük, yüz yirmisi küçük olmak üzere toplam yüz otuz yediye ulaştığını
bildirmektedir. 35

12.1.14. Sahn-ı Seman Medreseleri/İstanbul

Daru’l-kurra

Daru’l-kurra; Kur’an öğretilen ve hafız yetiştirilen mekteplerin, kıraat eğitimi yapılan
medrese veya bölümlerin genel adıdır. Bir başka ifadeyle daru’l-kurra, Kur’an-ı Kerim okuma
ilmini uzmanlık derecesinde öğreten okullara verilen isimdir. 36

33 MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 228.
34 Nebi Bozkurt, “Medrese”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 28, s. 323-327.
35 Corci Zeydan, İslam Uygarlıkları Tarihi, C 2, s. 182.
36 MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 75.
25