Page 11 - İslam Tarihi 4. Ünite

4. Ünite
4. Ünite
Osmanlı-Endülüs ilişkileri Beni Ahmer Emîri Ebu Abdullah’ın 1486 yılında II. Bayezid’den yardım talep
etmesiyle başlamıştır. Osmanlıların o esnada uzak denizlerde doğrudan müdahale edecek kadar güçlü
bir donanmaya sahip olmaması, dâhili meselelerle ve Memlükler ile uğraşmasından dolayı II. Bayezid va-
dettiği yardımı yerine getirememiştir. Ancak
sorunu diplomatik yollarla çözmeyi amaçla-
mış, Papalık ile Kastilya ve Aragon krallıklarına
birer elçi göndererek Endülüs Müslümanları- KALEM
na yönelik işgal ve baskı politikalarından vaz-
geçmelerini istemiştir. Diplomatik çabalar so-
nuç vermeyince Batı Akdeniz’de Osmanlı adı- Doğup büyüdüğü toprakları terk etmek zo-
na faaliyet gösteren Kemal Reis’i 1487 yılında runda bırakılmanın insan psikolojisine etki-
İspanya kıyılarını vurmakla görevlendirmiştir. sini anlatan bir yazı kaleme alınız.
1501-1502 yıllarında Endülüs Müslümanları-
nın Osmanlı Devleti’nden yeniden yardım is-
temesi üzerine II. Bayezid doğrudan müdaha-
le kararı almış, donanmayı Batı Akdeniz’e sevk
etmiştir. Kemal Reis’in komutasındaki bu donanma Balear Adaları ve Mâleka kıyılarını vurmuş, böylece
çok sayıda Müslüman ve Yahudi’yi kurtararak gemilerle Kuzey Afrika ve İstanbul’a taşımıştır. 9
Yavuz Sultan Selim’in himaye ve desteğini arkasına alan Barbaros Hayrettin Paşa, Endülüs Müslüman-
larını kurtarmak amacıyla 1514’ten 1533 yılına kadar İspanya kıyılarına akınlar düzenleyip çok sayıda Müs-
lüman’ı gemilerle Kuzey Afrika’ya taşımıştır. 1541 yılında Moriskolar Kanunî Sultan Süleyman’a gönder-
dikleri feryatname ile yardım talep etmişlerdir. O sırada Macaristan seferiyle meşgul olan Kanunî, 1543’te
Fransa ile iş birliği yaparak İspanyollara ait şehir ve kalelerin vurulması için Kaptan-ı Derya Barbaros Hay-
rettin Paşa’yı Akdeniz’e göndermiştir. Yüz on gemilik bir filoyla İstanbul’dan ayrılan Barbaros, bazı kıyı
şehirlerini vurduktan sonra Marsilya’da Fransız donanmasıyla birleşmiştir. Ancak Fransa’nın İspanya ile
anlaşma imzalamasıyla Osmanlı donanması geri dönmek zorunda kalmıştır. 1558’de Osmanlı donanması
yeniden Fransız donanmasıyla birlikte Akdeniz’de İspanyollara karşı bir sefer gerçekleştirmiştir. 10
Kanuni Dönemi’nde Turgut Reis, Piyale Reis ve Salih Reis gibi Osmanlı denizcileri İspanya kıyıları-
na sayısız seferler düzenleyip çok sayıda Endülüs Müslümanı’nı kurtararak Osmanlı-Endülüs münase-
betlerini canlı tutmuşlardır. Kurtuluşlarının
Osmanlı sayesinde mümkün olacağına ina-
nan İspanya Müslümanları Osmanlının de-
nizlerdeki başarılarıyla umutlanmış ve Türk
denizcilerle sürekli irtibat hâlinde olmuşlar-
dır. Osmanlı-Endülüs münasebetlerinin iyice
güçlenmekte olduğunu gören İspanyollar, bu
ilişkiyi kesebilmek için asimilasyon faaliyetle-
rini hızlandırma yoluna gitmişlerdir. Dışarıyla
ilişki kurduğu tespit edilen kişilerin engizis-
yon mahkemelerince cezalandırılması üzeri-
ne Endülüslüler 1568’de İspanya’nın güney
kıyılarına yayılan büyük bir ayaklanmanın
öncesinde ve sonrasında II. Selim’e üst üste
mektuplar göndererek yardım istemişlerdir.
Endülüs’te olup biten hadiseleri çok ya- Görsel 4.5
kından takip eden II. Selim, Kıbrıs’ın fethine İspanya’da bulunan İslam eserlerinden biri olan İşbiliye Ulucamii minaresi,
karar verdiği için donanmayı hemen gönde- bugün Sevilla Katedrali çan kulesi olarak kullanılmaktadır.
remese de Cezayir Beylerbeyi Kılıç Ali Pa-
şa’ya Endülüslülere her türlü yardımı yapmasını emretmiştir. Ancak Kılıç Ali Paşa’nın gönderdiği do-
nanma, çıkan bir fırtına sonucu dağılmıştır. II. Selim, Endülüslülere bir defa daha yardım taahhüdünde
bulunmuşsa da 1571’de İnebahtı’da Osmanlı donanmasının ağır bir yenilgiye uğraması bu yardımın
gerçekleşmesini imkânsız hâle getirmiştir.

9 Mehmet Özdemir, “Osmanlı Endülüs Müslümanlarına Yardım Etmedi mi?”, İslâmî Araştırmalar, C 12, S 3-4, s. 285-287.
10 bk. Şerafettin Turan, “Barbaros Hayreddin Paşa”, DİA, C 5, s. 65-67.

79