Page 13 - İslam Tarihi 4. Ünite

4. Ünite
4. Ünite
Kuzey Afrika, Memlükler ve Osmanlılardan talep edilen yardımın tam anlamıyla gerçekleşmemesi
üzerine Müdeccenlerin takiye yapmaktan başka çareleri kalmadı. Gerçekte Hıristiyanlığı benimseme-
mekle birlikte vaftiz edilen fakat İslam’a bağlılıklarını gizlice sürdürmeye çalışan bu kişilere İspanyollar
tarafından “Morisko” denmiştir. Moriskolar, Kilise tarafından yürütülen politikalarla kapsamlı bir asimi-
lasyona maruz kalmışlardır. Bu amaçla yayınlanan fermanlarla yeni yasaklar getirilmiştir. Bunun yanın-
da Katolik Kilisesi tarafından Moriskoların gerçek bir Hıristiyan olup olmadığının belirlenmesi ve onlar
üzerinde baskının artması için engizisyon mahkemeleri kurulmuştur. Bu mahkemelere ihbar yoluyla
tutsak edilen sanıklar getiriliyordu. Bir Moriskonun evini kilitli tutması, cuma günü temizlik yapma-
sı, Arapça konuşması, Ramazan’da yemek yememesi, yanılarak Allah (c.c.) veya Muhammed (s.a.v.) demesi
engizisyonda şiddetli cezalara çarptırılması için yeterli oluyordu. Engizisyon Mahkemeleri işkenceyle
aldıkları ifadelerin sonucunda kilise temsilcilerinin de hazır bulunduğu törenlerde ölüme mahkûm et-
tikleri Müslümanları korkunç usullerle infaz
ediyorlardı. 15
16. yüzyılın ikinci yarısında baskı ve zu-
lümlerin dayanılmaz boyutlara ulaşması MUHAKEME
Moriskolar arasında infiale yol açmıştır. İs-
yan eden Moriskoların direnişi büyüyerek
bir bağımsızlık hareketine dönüşmüş ancak “Eğer atalarım, Müslüman ordular tarafından
bu durum birkaç yıl sürmüştür. İsyan, böl- fethedilen bir ülkede Hıristiyan olmak yerine
geye sevk edilen yeni kraliyet birliklerince
şiddetle bastırılmış, sonrasında Moriskolara Hıristiyanlar tarafından fethedilen bir ülkede
yapılan işkence ve katliamlar tarihe kara bir Müslüman olsalardı onların inançlarını koruya-
leke olarak geçmiştir. Moriskoların bu isya- rak on dört yüzyıl köy ve kentlerinde yaşamaya
nı İspanyolların bir asra yakın sürdürdükle- devam edebileceklerini sanmıyorum. Gerçek-
ri asimilasyon politikalarının istedikleri gibi ten de İspanya’daki Müslümanlara ne oldu?
sonuçlanmadığı ve gerçekten Hıristiyanlığı Ya Sicilya’daki Müslümanlara? Yok oldular, tek
benimsemediğini göstermişti. Sonuç olarak kişi kalmamacasına katledildiler, sürgüne zor-
1609 yılında Moriskoların ülkeden sürülme- landılar veya cebren Hıristiyanlaştırıldılar.”
sini kararlaştıran bir kanun çıkarılmıştır. 1614
yılına kadar devam eden tehcir sırasında Mo- (Amin Maalouf, Ölümcül Kimlikler, s. 50.)
riskoların bir kısmı açlık, hastalık ve soğuk se- Metinden hareketle Hıristiyanların diğer din
bebiyle hayatlarını kaybetmişler; kalanları ise
Kuzey Afrika, Fransa ve Osmanlı topraklarına mensuplarına karşı tutumunu değerlendiriniz.
ulaşmışlardır.
16
7. Endülüs İslam Devleti’nin Önemi ve Batı
Medeniyetine Etkisi
Müslümanlar etkileri günümüze kadar ge-
len büyük bir medeniyetin temsilcileri olmuşlardır. Avrupa’da Hıristiyanlar, akli çalışmaları dinlerine
aykırı gördükleri için “Karanlık Çağ” olarak kabul edilen bir dönemi yaşarken Endülüslü Müslümanlar
Kurtuba, Gırnata, İşbiliye, Meriye gibi şehirleri mimari, ticaret, bilim ve kültür alanlarında bir cazibe
merkezi haline getirerek İspanya’ya altın çağını yaşatmışlardır.
Hıristiyanlar ancak Haçlı Seferleri, öğrenciler, seyyahlar ve tüccarlar yoluyla Müslümanların sahip
olduğu medeniyetin büyüklüğüne tanıklık edebilmiştir. 10. asırdan sonra İslam medeniyetinin birikim-
leri Batı’ya tercüme yoluyla aktarılmış, Endülüs kültür ve bilim mirası Hıristiyan İspanya devletlerine ve
oradan da Avrupa’ya yayılarak Batı medeniyetini hazırlamıştır.
Endülüs’te yedi yüz seksen yıl boyunca varlıklarını sürdüren Müslümanlar, bu zaman diliminin özel-
likle ilk üç asrında ortaya koydukları eserlerle Avrupa’yı bilim, sanat, edebiyat, mimari gibi birçok açı-
dan etkilemişlerdir. Romen rakamlarının yerini alan Arap rakamları başta olmak üzere matematik ve
astronomiye ait birçok Arap asıllı kelime Müslümanların ilme katkılarını açıkça ortaya koymaktadır.
Arapça edebî metinlerinin tercüme edilmesinden sonra Batı’da fabl türü ortaya çıkmış, Endülüslü Müs-
lümanların astronomi çalışmaları Kopernik sisteminin hazırlanmasına kaynaklık etmiştir.
17
15 Lütfi Şeyban, Endülüs, s. 85.
16 bk. Feridun Bilgin, “Endülüs’te Kalan Son Müslümanların İspanya’dan Sürgünü”, DAAD, C 13, S 2, s. 37 -59.
17 bk. Mehmet Özdemir, Endülüs Müslümanları (Kültür ve Medeniyet), s. 400-413.

81