Page 26 - Tefsir 2. Ünite

TEFSİR 2. ÜNİTE

Ali Turgut: Tefsir Usûlü ve Kaynakları
İstanbul’da 1991’de basılıp Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Vakfı tarafından 30 numaralı ilmi eserler serisiyle yayımlanmıştır. Fihrist-
lerle beraber 360 sayfadan meydana gelen eser dört ana bölümden oluşur.

Girişten sonra yer alan birinci bölüm, tefsir usulü kaynaklarına dair-
dir. İkinci bölüm Kur’ân tarihine ayrılmıştır. Kur’ân ilimlerine dair olan
kitabın üçüncü bölümünde şu konulara yer verilmiştir: Mushaf ve kıraat
bilgisine ilişkin çalışmalar ve Kur’ân ilimleriyle ilgili çalışmalar. Kitabın
dördüncü bölümü tefsir tarihine ayrılmıştır. Bu bölümde tefsir çeşitleri ve
tefsir hareketleri incelenmiştir.

İsmail Çalışkan: Tefsir Usûlü

Kitabın konusu tefsir usûlünün ne olduğunu anlatmaktır. Hedefi ise
anlama ve yorumlamaya esas olacak tefsir teorisini, metodolojiyi ortaya
koymaktır. Bunu yaparken tefsir usûlüne yardımcı olması bakımından
kısaca Kur’an tarihi, tefsir usûlünün öncüsü durumundaki ulûmu’l-
Kur’ân ve diğer çalışmalara değinilerek, bu süreçte tefsir usûlünün nasıl
ortaya çıktığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bilgiler Kur’an’ı anlamak
ve tefsir etmek için vazgeçilmez değere sahiptir. Ondan sonra, anlama
ve yorumlamada takip edilecek sisteme geçilir. Son olarak da Kur’an’ı
anlama ve yorumlamanın esasları diyebileceğimiz sistem, metodoloji
anlatılmıştır.

Suyutî: el-İtkân
Konular işlenirken önce aynı konuda eseri bulunan müellif ve eserleri
zikredilerek değerlendirilmiş, ilgili meseleler âyet ve hadisler ışığında, bun-
larda yoksa âlimlerin sözlerinden deliller getirilerek çözümlenmiş, faydala-
nılan kitaplardan özet metinler aktarılmıştır. Farklı görüşler nakledildikten
sonra müellif kendi görüşünü ortaya koymuş, haberlerin kaynak ve isnadını
belirtmiştir. Hadisler senetleriyle verilmiş, sıhhatleri üzerindeki değerlendir-
me ise araştırmacıya bırakılmıştır (Abdülhafîz Fergalî el-Karnî, s. 112).
Süyûtî, tefsiri derinleştiği ilimlerin başında saydığı gibi benzerlerinin ya-
zılmadığını iddia ettiği eserlerinden ilk altısı da Kur’an ilimlerine dairdir. Bu
alanda en çok eser veren âlimlerden olan Süyûtî, eserlerinin tefsirde okuyu-
cusunu başka bir esere ihtiyaç duymayacak şekilde bir bütünlük oluşturduğu
kanaatindedir.
Süyûtî’nin el-İtkân’ı ve Tefsîrü’l-Celâleyn’i günümüze kadar tefsir öğreti-
mi ve araştırmalarında en çok başvurulan kaynaklar arasında yer aldığı gibi
müfessirlerin biyografilerine dair eseri de bu literatürün öncüsü durumunda-
dır. Dağınık şekilde bulunan bilgileri Kur’an ilimlerinde olgunluk dönemini
ِ
ِ
ِ
نٰارقْلا موُلع ىف ُ ناقت ْ لاَا
ُ
َ ْ
ْ ُ temsil eden eserlerinde derli toplu halde bir araya getirmesi ve çoğunlukla bu
bilgilerin kaynağına işaret etmesi araştırmacılara kolaylık sağlamıştır (Hüs-
nü’l-Muhâdara, I, 336-338; et-Tehaddüs, s. 105).
56