Page 18 - Temel Dini Bigiler İslam-1 Lise 2. Ünite

ORTAÖĞRETİM TEMEL DİNÎ BİLGİLER (İSLAM 1)

Görsel 24-a Görsel 24-b
Hatalı bir ürünü sağlammış gibi satmak, arızalı bir arabanın arızasını gizleyerek
satmak hileli satış kapsamındadır.
Hileli satışların bir diğer yansıması da ölçü ve tartıda hile yapmaktır. Yüce Allah, ticaret ahla-
kının toplum hayatında ne kadar önemli olduğunu göstermek için, Kur’an-ı Kerim’de Hz. Şuayb’ın
(a.s.) peygamber olarak gönderildiği Medyen kavminin başına gelenleri anlatmaktadır. Bu ayetlerde
Medyen halkının Yüce Yaratıcı tarafından helak edilmesine neden olan davranışların, Allah’a (c.c.)
ibadet etmemek, ölçü ve tartıda hile yapmak, haksız kazanç elde etmek ve yeryüzünde bozguncu-
luk yaparak karışıklık çıkarmak olduğu anlatılmaktadır. Ticarette doğruluktan saparak bozguncu-
54
luk yapan toplumlarda karşılıklı güven zedelenir ve toplumun temelleri derinden sarsılır.

Günümüzde hileli satışlar farklı görünümlerde karşımıza çıkmaktadır. Bunların en başında ihaleye
fesat karıştırmak gelmektedir. İhale; bir işi ya da bir malı, birçok istekli arasından en uygun koşullarla
yapmayı ya da almayı kabul edene vermektir. Tarafgir davranarak ihaleye katılan kişi ya da kurumlardan
birini, içeriden sızdırılan bilgilerle avantajlı konuma getirmek doğru değildir. Çünkü bu şekilde davran-
mak, bilgi sızdırılan kişi ya da kurumun aslında hak etmediği bir kazancı elde etmesine neden olurken
diğerlerine haksızlık yapmak anlamına gelir. Dolayısıyla her türlü satışta ve özellikle ihaleyle yapılan
satışlarda herkese eşit davranmak ve haksızlık doğuracak yollara başvurmamak esastır.

Ekonomik faaliyetlerde kurum içi mahrem bilgilerin başkalarına aktarılması da dinimizce uy-
gun görülmeyen davranışlardandır. Herhangi bir kişinin veya kurumun sırlarının sızdırılması, o kişi
veya kurumu zarara uğratır. Bu tür bilgilerle elde edilecek kazanç ve menfaatler haksız kazanç sa-
yılır. Her şeyden önce böylesi bir davranış, emin kimse anlamına gelen mü’mine yakışmaz. Çünkü
böyle davranan birisi kendisine duyulan güveni boşa çıkarmış ve emanete ihanet etmiş olur.

Dinimizde her türlü muamelenin dayanması gereken temel ilke adalettir. Hileli satış yapmak,
mahrem bilgileri sızdırmak, taraflardan birini kayırmak adalet ilkesini zedeler. Bu sebeple bizlerin de
bütün davranışlarımızda ve ekonomik faaliyetlerimizde de adalet ilkesini gözetmemiz gerekir. Çün-
kü adaletin olmadığı yerde karşılıklı güvenden ve toplumsal barıştan söz etmek mümkün değildir.

8.4. Yapay Olarak Fiyatlarla Oynama

Bir malın fiyatının oluşmasında etkili olan unsurlar sizce nelerdir?

Her ürün ve hizmetin piyasa şartlarında belirlenen bir değeri ve bu değere göre oluşan fiyatı
vardır. Bu anlamda fiyat bir ürüne atfedilen öneme, duyulan ihtiyaca ve ürünün piyasada buluna-
bilirliğine göre değişen bedeli ifade eder. Fiyatın, ürünün değerini tam olarak karşılaması adalet

54 bk. Hûd suresi, 84-85. ayetler.

64