Page 20 - Temel Dini Bigiler İslam-1 Lise 2. Ünite

ORTAÖĞRETİM TEMEL DİNÎ BİLGİLER (İSLAM 1)

Dinimizde haksız kazanç yasaklanmış, ticaret yaparken başkalarını zor durumda bırakarak
menfaat elde etmek doğru görülmemiştir. Karaborsacılık da bunlardan birisidir. Bir malı toplu-
mun ihtiyacı olduğu halde depolamak, istif etmek, piyasadan çekmek İslam ahlakıyla bağdaşmaz.
Çünkü piyasadan çekilen malın daha sonra piyasada oluşan kıtlık nedeniyle gerçek değerinden
kat kat fazla bir fiyatla piyasaya sürülmesi bu ürüne ihtiyacı olanları zor durumda bırakacaktır.

Karaborsacılıkta, genelde insanların ihtiyaçlarını sömürerek az emekle kolay kazanç sağla-
ma arzusu vardır. Özellikle zorunlu tüketim maddelerine insanlar uzun bir müddet ulaşamadığında
sosyal bunalımlar ortaya çıkar. Örneğin temel gıda maddelerini, ilaçları, çocukların ihtiyaç duyduğu
ürünleri insanlar her zaman kolaylıkla satın alabilmelidir. Aksi bir duruma sebep olmak zulümdür.

Günümüzde birçok sektörde karaborsacılığa başvurulduğu görülmektedir. Bunlar gıda sek-
törünün yanı sıra, sağlık, inşaat, ulaşım, haberleşme, bilişim ve enerji gibi sektörlerdir. Bu alan-
lardaki karaborsacılığın geniş halk kitlelerine büyük zararlar verdiği bilinmektedir. Topluma zararı
dokunan her türlü fırsatçılık gayrimeşru kazanç ve karaborsa kapsamında değerlendirilir.

Bütün uyarı ve denetlemelere rağmen karaborsacılık yapmaya devam eden kimselerin ce-
zalandırılması toplum düzeninin ve hukukun bir gereğidir. Zira herhangi bir yaptırım olmadan bu
tür doğru olmayan işlerin önüne geçmek mümkün değildir. Hırsına kapılarak sırf daha fazla kaza-
nabilmek için Allah’ın (c.c.) razı olmayacağı bir yol seçen karaborsacının, işlediği günah sebebiyle
ahirette de Allah’ın (c.c.) yüz çevirdiği bir insan durumuna düşmesi ne kötü bir durumdur.

Karaborsacılık yaparak haksız kazanç elde eden kimseler, helal yoldan para kazanmak
isteyen ve ticaret yapan kimselere de zarar vermiş olur. Bu konuda Peygamberimiz “İnsanlara
satmak üzere mal getiren rızıklandırılır, malını stoklayıp karaborsaya düşüren ise lânetlenir.” bu-
59
yurarak karaborsacılık yapmayı yasaklamıştır. Karaborsacılık amacı gütmeden ticaret yapanı ise
Allah’ın (c.c.) rızıklandıracağını bildirmiştir. Zira tüccar uzak yerlerden tehlikeleri göze alarak mal
ve hizmeti tüketicinin ayağına getirirken karaborsacı hiçbir riske girmeden, insanların ihtiyaçlarını
sömürerek kazanç sağlamaktadır.

Ticaretle uğraşan birisinin kâr sağlamak için çalışması normal bir davranıştır. Ancak daha
çok kazanmayı tek hedef hâline getirmek ve kârına kâr katabilmek için haksız kazanç yollarına
başvurmak topluma zarar vereceği için ahlaki bir tavır olarak kabul edilemez. Bunun dışında ka-
raborsadan para kazanmayı amaçlayan insan-
lar, toplumda hile ve nefretin yaygınlaşmasına DEĞERLENDİRELİM
yol açarlar. Hâlbuki toplumun dirliği ve düzeni
bireylerin karşılıklı ilişkilerindeki sıcaklığa ve “Kim bir yiyecek maddesini kırk gün sak-
dürüstlüğe bağlıdır. Toplumun en temel ihtiyaç- larsa, o kişi Allah Teâlâ’dan uzaklaştığı gibi,
larını piyasaya sunarken sadece kendi çıkarı Allah Teâlâ da ondan uzaklaşır. Bir bölgenin
açısından en uygun zaman ve fiyatı kollayan, insanları, aralarında aç bir kimse varken sabah-
insanların ihtiyaçlarını istismar ederek daha larsa, Allah Teâlâ’nın himayesi onlardan uzak
fazla kazanmayı amaçlayan kimselerin toplu- olur.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 32.)
ma hiçbir faydasının olmayacağı açıktır. İnsan-
lar bu tür ahlak dışı davranışlara çok kazanma
hırsıyla yönelir. Bu hırsın dizginlenmesinde, Yukarıdaki hadis-i şerifte dile getirilen
ticaret yaparken meşru çizgiler içinde kalmak “yiyecek maddelerinin saklanarak piyasa-
ve İslam’ın haram saydığı davranışlara yönel- ya sürülmemesi” toplumda ne tür olum-
memek esastır. suzluklara sebep olur?

59 İbn Mâce, Ticâret, 6.

66