Page 19 - Temel Dini Bigiler İslam-1 Lise 2. Ünite

İSLAM VE EKONOMİK HAYAT

ilkesinin bir gereğidir. Fiyat-değer ilişkisini bozarak birtakım menfaatler elde etmek amacıyla o ürü-
nün fiyatını haksız biçimde yükseltmeye “yapay olarak fiyat yükseltme” denir. Eğer bir ürüne çeşitli
hilelerle değerinden fazla bir fiyat biçilmişse burada haksız bir kazanç vardır. Haksız kazanç ise
Kur’an-ı Kerim’de “Birbirinizin mallarını haksız yere yemeyin...” buyrularak yasaklanmıştır.
55
Yapay olarak fiyat yükseltmek, gizli bil-
gileri dışarı sızdırarak menfaat elde etmek
şeklinde olabilir. Bir yerde yol, köprü, baraj ya-
pılacağı söylentisi ile arsa değerlerinin yüksel-
mesine sebep olmak ve bundan haksız kazanç
elde etmek buna örnektir.

Fiyat-değer ilişkisini bozarak yapay fiyat
yükseltme yollarından biri de manipülasyondur.
Manipülasyon; oyun, entrika, hile, dalavere,
hokkabazlık, piyasada yalan yanlış haberler-
le faaliyette bulunarak piyasayı kendi çıkarları
doğrultusunda yönlendirme şeklinde tanımlanır. Görsel 25:Fiyatları yapay olarak yükseltip menfaat
Piyasada yüksek kazanç elde etmek amacıyla elde etmek İslam’a göre haksız kazanç sayılır.
menkul kıymetlerin piyasa fiyatlarının yapay ola-
rak yükseltilmesi, düşürülmesi veya belirli seviyede tutulmasına yönelik faaliyetlerin tamamı mani-
pülasyon kapsamında değerlendirilir. Manipülasyona başvurarak pek çok girişimcinin zarar etmesi
pahasına yapay olarak fiyatları yükselterek ya da düşürerek kazanç elde etmek kanunen de suçtur. 56

Yüce dinimiz bu gibi girişimlerin önünü “Kendin için istediğini başkası için de istemedikçe iyi
bir mümin olamazsın.” ilkesi ile başlangıçta kesmektedir. Bir insan kendisine yapıldığında hoş-
57
lanmayacağı bir şeyi başkasına yapıyorsa bu tutumunun hem dünyevi hem de uhrevi sonuçları
olacağını bilmelidir. Bu ve benzeri durumlarda Müslümanlar Allah’ın (c.c.) çizdiği yolda yürümeli
ve asla haram yollara başvurmamalıdır.

8.5. Karaborsacılık

Piyasada az bulunan bir malı yüksek fiyatla satmak için stoklamak sizce niçin haram
kılınmış olabilir?

Karaborsa sözlükte; kıtlığa sebep ol-
mak, tedavülden çekmek, istiflemek, tekeline
almak anlamına gelir. Terim olarak insanların ih-
tiyacı olan ticaret mallarını toplayıp stoklayarak
pahalanmasını beklemek ve bu gayeyle piyasa-
ya sürülmesini geciktirmektir. Karaborsacılıkta
amaç, piyasada meydana gelen darlık ve fiyat
yükselmesi neticesinde stoklanan malı piyasaya
sürmek ve yüksek kâr elde etmektir. Karaborsa- Görsel 26: İnsanların ihtiyacı olan ürünleri daha
cılığa İslami kaynaklarda ihtikâr denir. 58 çok kazanma hırsıyla stoklamak karaborsacılıktır.

55 Bakara suresi, 188. ayet. 57 İbn Hanbel, V, 248.
56 bk. Sermaye Piyasası Kanunu md. 107/1. 58 MEB Dini Terimler Sözlüğü, s.162.

65