Page 4 - Siyer 1. Ünite

SIYER

Sevgili Peygamberimizin yaşamı günümüzde bütün insanların muhtaç olduğu inceliklerle dolu-
dur. Bu inceliklerden nasiplenmek için öncelikle onlardan haberdar olmak gerekir. Dolayısıyla
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hayatını öğrenmek, her Müslüman için ihmal edilemeyecek bir mesu-
liyettir. Bu, esas gayenin ancak ilk adımı olur. Asıl maksat ise öğrendiklerimizi uygulamak ve
yaşantımızı Peygamber Efendimizin yaşantısına yaklaştırmaktır. Rabbimiz de “(Resulüm!) de
ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın…”
5
buyurarak bize bunu emretmektedir. Bu ve benzeri ayet-
lerin konuya atfettiği önem ve değer Müslümanların Hz.
Peygamber’in hayatı ve şahsiyetine duyduğu ilgiyi canlı
tutmuştur. Sa’d b. Ebi Vakkas’ın torunu “Babam bize Re-
Derkenar sulullah’ın meğâzisini öğretir, ‘Sakın bunu öğretmeyi ih-
mal etmeyin’ derdi.” Bu söz sahabenin Kur’an öğretimine
6
gösterdiği gayreti siyer öğretimine de gösterdiğini açıkça
ortaya koyar. Sahabeden gelen bu anlayış tüm Müslü-
Siyer Kaynağı Olarak Hadis manlara örnek olacak mahiyettedir.
Külliyatı
Sahih ve güvenilir hadislerin büyük 2. Siyer İlminin Temel Kavramları ve Kaynakları
bir kısmını ihtiva eden altı hadis Siyer kavramı; hâl, tutum, davranış, âdet, bir kimsenin
kitabına Kütüb-i Sitte, üç eser ahlakı ve hayat hikâyesi gibi anlamlara gelen sîret kelime-
ilavesiyle oluşan meşhur dokuz sinin çoğuludur. Siyer ise Hz. Peygamber’in doğumundan
hadis kitabına ise Kütüb-i Tis’a vefatına kadar hayatını ve şahsiyetini, ahlak ve şemaili-
denir. ni, tebliğ faaliyetlerini, siyasi ve askerî mücadelelerini
konu alan ilim dalıdır. Bu alanda yazılan eserlere “Siyer-i
7
1. Buhârî: el-Câmiu’s-sahih Nebi”, “es-Siretü’n-Nebeviyye” veya kısaca “Siyer” adı
2. Müslim: el-Câmiu’s-sahih verilir. Hz. Peygamber’in doğumundan vefatına kadar
3. Ebu Dâvûd: es-Sünen olan dönemi konu edindiği için aslında İslam tarihinin bir
parçası olan siyer ilmi, Hz. Peygamber’in söz, fiil ve takrir-
4. Nesâî: es-Sünen lerini ele aldığından hadis ilmiyle de alakalıdır.
5. Tirmizî: es-Sünen Başlangıçta siyer ile aynı anlamda kullanılan meğâzî kav-
6. İbn Mâce: es-Sünen ramı, daha sonraları Hz. Peygamber’in gazve ve seriy-
7. Dârimî: es-Sünen yelerini anlatan kitaplara da isim olmuştur. Dolayısıyla
8. İmam Mâlik: el-Muvatta siyer daha umumi, meğâzî ise daha hususi bir anlam ifa-
de etmektedir. Aslında Hz. Peygamber’in Medine Döne-
9. Ahmed b. Hanbel: el-Müsned mi’ndeki askerî faaliyetlerini kendine konu edinen bir ilim
dalı olan meğâzî, savaş hukuku ve diplomatik ilişkiler açı-
sından da son derece önemli bilgiler içermektedir.
8
Siyer ilminin doğuşunu etkileyen unsurların başında Müs-
lümanların Resulullah’ın (s.a.v.) örnek ve model insan olma
vasıflarını sonraki nesillere aktarma arzusu gelmektedir.
Kur’an’ın Hz. Peygamber’e tabi olmayı emreden ayetleri
de Müslümanları siyer araştırmalarına teşvik etmiştir. Bu
sebeple Resul-i Ekrem’in vefatından sonra sahabi çocuk-
ları başta olmak üzere Tabiin Dönemi’nde yetişen birçok
kişi siyer ve meğâzî sahasındaki çalışmalara büyük katkılarda bulunmuştur.
Hz. Peygamber’in hayatına dair bilgi veren en sahih kaynak olma özelliğinden dolayı Kur’an-ı
Kerim, siyer ve meğâzî ilminin esas kaynağıdır. Nübüvvet, menâkıb, meğâzî ve cihat gibi konu-
ları ihtiva etmesi sebebiyle hadisler de bu ilme kaynaklık eder.
5 Âl-i İmrân suresi, 31. ayet.
6 İbn Kesîr, es-Sîre, C 1, s. 428.
7 Mustafa Fayda, “Siyer ve Meğâzî”, DİA, C 37, s. 319.
8 bk. Mustafa Fayda, “Siyer ve Meğâzî”, DİA, C 37, s. 319-320.

1616