Page 14 - Hitabet ve Mesleki Uygulama 4. Ünite

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA

Mevlit törenine Kur’an-ı Kerim tilaveti ile başlanır. Duruma göre bahirler öncesinde bir ilahi veya
kaside okunur, mevlide aralarda ise salâvatlar ile devam edilir. Sonunda yine Kur’an-ı Kerim tilaveti
ve dua ile bitirilir. Bahirleri bir mevlithan okur, ilahiler ise koro şeklinde icra edilir. Mevlit bahirleri ara-
sında okunan ilahilere “tevşih ilahileri” denir.

Mevlit okumak ve mevlit merasimleri düzenlemek dinî bir zorunluluk değildir. Bununla birlikte
mevlit, toplumsal bir coşkunun, Hz. Peygamber (s.a.v.) sevgisinin ve ona bağlılığın üst düzeyde edebi
ve estetik olarak hissedilmesine, yaşanmasına ve dışa vurulmasına vesile olmaktadır. Bu vesileyle
bir araya gelen müminler mevlitin kendine has musikisi ve edebî değeri ile coşar, yapılan sohbet, dua
ve öğütlerle aynı duygu ve düşünce etrafında kaynaşarak bütünleşirler.

OKUYALIM

Mevlit’in münacat bölümünden:
Allah adın zikr edelim evvela Her nefeste Allah adın de müdâm
Vâcib oldur cümle işte her kula. Allah adıyla olur her iş tamam.

Allah adın her kim ol evvel ana Bir kez Allah dese şevk ile lisan
Her işi âsân eder Allah ana Dökülür cümle günah misli hazan.

Allah adı olsa her işin önü İsmi pakın pak olur zikr eyleyen
Hergiz ebter olmaya anın sonu Her murada erişir Allah diyen.

Arkadaşlarınızla Mevlit’in bölümlerini dinleyiniz.
Daha sonra sırasıyla Mevlit’i düzgün bir şekilde okumaya çalışınız.

2.7. İlahi

Tasavvufi temaları işleyen ve Türk dinî musikisinin makam ve usulleriyle bestelenerek dinî top-
lantılarda okunan şiirlere ilahi denir. İlahiler; diğer formlarda bestelenmiş eserlere göre daha kolay
ve anlaşılabilir özelliklere sahiptir. Ritmin zikre uygunluğu bakımından halk tarafından kolayca ez-
berlenmiş ve hatta birçoğu anonim özellik kazanmıştır. Bundan dolayı camiden, dinî merasimlere ve
konser salonlarına kadar geniş bir icra sahasına sahip olmuş ve benimsenmişlerdir. 19

Koro hâlinde okunmak için bestelenen ilahiler ‘’Cumhur ilahi” adını alır. İlahilerde güftenin konusu
kadar bestenin makam ve usulünde de dini-tasavvufi duyguyu yansıtanlar tercih edilmiştir. Kural
olarak hemen her makamda ilahi bestelenebilir. Ancak ilahilerde genellikle fazla tiz seslerde dolaş-
mayan ağır makamlar tercih edilmiştir. İlahiler, genellikle okundukları mekâna göre cami ve tekke
ilahileri diye ikiye ayrılmakla beraber bunların dışında değişik zaman ve mekânlarda da okunur. 20

19 Yılmaz Öztuna, Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, c. 1, s. 385.
20 Yılmaz Öztuna, Büyük Türk Musikisi Ansiklopedisi, c. 1, s. 385.

102