Page 9 - Hadis Metinleri 1. Ünite

1. ÜNİTE

5. Nesai (ö.303/915), Sünen: el-Müctebâ adıyla bilinen eserde 5758 hadis vardır ve sekiz cilt hâlinde
basılmıştır.

6. İbn Mace (ö.273/886), Sünen: 4341 hadis içeren eser, iki cilt hâlinde basılmıştır.

Yukarıda söylendiği gibi bu altı kitap, tarihsel süreç içinde Kütüb-i Sitte adını almıştır. Kütüb-i Sitte, şu
üç temel eserin eklenmesiyle Kütüb-i Tis’a’ya yani dokuz ana kitaba dönüşmüştür:
1. Mâlik b. Enes (ö.179/795), Muvatta’: Mevkuf (sahabeden rivayet edilen söz ve fiil) ve maktu
(tabiinden rivayet edilen söz ve fiil) olanlar dahil toplam 1720 hadis ve haber içeren eser, iki cilt halinde
basılmıştır.

2. Ahmed b. Hanbel (ö.241/855) Müsned: Eserin altı ciltlik baskısı yaygındır. Şuayb el-Arnavut ve
diğerleri tarafından tahkik ve tahrici yapılan elli ciltlik (son beş cildi fihristtir) Müsned yeni baskısına
(Beyrut, 1416-1421) göre 27647 hadis ihtiva eder.

3. Dârimî (ö.255/868), Sünen: 3506 hadis içeren eser, iki cilt hâlinde basılmıştır.

Şüphesiz temel hadis kitapları, söz konusu Kütüb-i Tis’a’dan ibaret değildir. Bunlar hadis tarihinin altın
çağı kabul edilen hicri üçüncü asrın eserleridir. Onlardan sadece Mâlik, hicri ikinci asrın ikinci yarısında
vefat etmiştir. Ayrıca Abdürrezzâk İbn Hemmâm es-San’ânî’nin (ö.211/826) on bir cilt hâlinde basılan
Musannef’ ve Ebû Bekir İbn Ebî Şeybe’nin (ö.235/849) yirmi altı cilt hâlinde basılan Musannef’ adlı eser-
leri, iki önemli temel kaynaktır.

Burada, Kütüb-i Tis’a üzerine yapılan Concordance adlı indeks (fihrist) çalışmasına işaret etmekte fay-
da vardır. Concordance (Konkordans), bir hadisin Kütüb-i Tis’a’da olup olmadığını öğrenmek ve hadisin
geçtiği yerleri bulmak için kolaylık ve pratiklik sağlayan önemli bir kaynaktır. Müsteşrikler tarafından
sekiz cilt hâlinde hazırlanan bu çalışma; Fransızca olarak Concordance et Indices de la Tradıtıon Musul-
mane, Arapça olarak da el-Mu’cemü’l-Müfehres li Elfâzı’l-Hadîsi’n-Nebevî adını alır. Eser, kısaca Con-
cordance veya Mu’cem diye bilinir.

17