Page 19 - Fıkıh Okumaları 5. Ünite

FIKIH OKUMALARI

7.4. Kumar

Şans ve becerinin birlikte veya tek başına söz konusu
olduğu bir olay veya yarışmanın ya da belirsiz bir olayın sonucu
üzerinde bahisleşme, iddiaya girme ve bu yolla para kazanma, TARTIŞALIM
menfaat elde etme şeklinde tanımlanmıştır. Kur’an’da kumar
61
kesin olarak yasaklanmıştır. Yüce Allah Maide suresinde şöyle Günümüzde yaygın olan şans oyun-
62
buyurmuştur: “Ey İman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar larının kumar ile ilişkisini tartışınız.
(putlar) fal ve şans okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan
uzak durun ki kurtuluşa eresiniz.” 63

İslam’da meşru mal kazanma yöntemi karşılıklı rızaya dayalı ticarettir. Kumarda ise asıl olan malda
ticaret değil şanstır; mal bahse alet edilmekte, şansa bel bağlanmaktadır. Günümüzde yaygın olarak
başvurulan piyango, loto, toto, iddia, at yarışı vb. şans oyunları dinî açıdan değerlendirildiğinde kumar
kapsamına girer.

Kumarın oynandığı alet ve metot önemli değildir. Oyun, taraflardan birine veya bir kaçına
kar sağlıyor ya da zarar veriyorsa, bu oyun kumardır ve yasaktır. Kumarın kişiye ve topluma vereceği
zararlardan bazılarını şu şekilde sıralanabilir:
• Çeşitli meşru kazanç yolları vardır. Kişi bu yollardan birisiyle geçimin sağlanması yönüne
gitmeli, bunu şansa ve tesadüfe bırakmamalıdır.
• Kumar; kişinin çalışmasına, ailesi ve toplumu, hatta insanlık için yararlı hizmetler yapmasına
ve Allah’a karşı olan ibadet görevlerini yerine getirmesine engel olur.
• Kumarın zararları sadece oynayanda kalmaz, aile bireylerini ve toplumu da etkiler. Ayrıca işsiz
güçsüz kimselerin çoğalmasına ve böylece birtakım sosyal bunalımlara sebep olur.
• Kumar yüzünden işlenen cinayetler ve cana kıymaların küçümsenmeyecek boyutlarda olduğu
ve bu yüzden nice mutlu aile yuvalarının söndüğü bir gerçektir.

Daha pek çok zararları olan kumar, haramdır ve bu yolla elde edilen kazanç ta meşru olmayan bir
kazançtır. Meşru olmayan bir yol ile elde edilen kazançla ibadet niyetiyle bir şey yapılmaz.

7.5. Rüşvet

Haram mal edinme yollarından biri de
rüşvettir. Rüşvet; başkasına ait bir hakkın iptali
veya bir haksızlığın elde edilmesi için yetkili-
lere verilen mala denir. Allah Teâlâ şu ayette
64
rüşveti haram kılmıştır: “Mallarınızı aranızda
haksız yollarla yemeyin. İnsanların malların-
dan bir kısmını bile bile haram yollarla yemek
için o mallardan (idarecilere veya hâkimlere
rüşvet) vermeyin.” Bir hadiste; “Allah’ın rüş-
65

61 MEB, Dinî Terimler Sözlüğü, s. 209.
62 bk. Bakara suresi, 219. ayet; Maide suresi, 90-91. ayetler. Dinimize göre rüşvet almak da vermek de haramdır.
63 Maide suresi, 90. ayet.
64 MEB, Dinî Terimler Sözlüğü, s. 313.
65 Bakara suresi, 188. ayet.

136