Page 4 - Fıkıh Okumaları 2. Ünite

FIKIH OKUMALARI

Manevi Kirlilik

Dinimiz bazı durumları maddi boyutunun ötesinde, hükmen kirlilik kabul etmiştir. Din,
bu gibi durumları kirlilik kabul ettiği için dindar insan böyle hallerde kendisini manen kirli
hisseder. Bu gibi durumlarda olanlar madden temiz olsalar bile dinin önerdiği özel temizlik
şekilleriyle temizlenmedikçe kirli sayılırlar. Hükmi kirlilik, abdestsizlik veya cünüplük sebebiy-
le insanda meydana geldiği varsayılan kirlilik hâlidir. Bu, hades terimiyle ifade edilir. Hades
ise büyük hades ve küçük hades olmak üzere ikiye ayrılır. Cünüplük, hayız ve nifas gibi hükmi
kirlilikler büyük hades; abdest gerektiren hükmi kirlilik de küçük hadestir. Büyük hükmi kir-
lilikten gusül ile küçük hükmi kirlilikten de abdest ile temizlenilir. Suyun bulunmaması veya
bulunduğu hâlde kullanma imkanının olmaması hâlinde her ikisinden temizlenme yolu ise
teyemmümdür.

Maddi ve Hakiki Temizlik

Maddi ve hakiki temizlik; beden, elbise ve namaz kılınacak yeri dolayısıyla çevreyi
necasetten temizlemektir. Maddi ve hakiki pislikten temizlenmek için önerilen başlıca yol-
lar şunlardır: Su ile yıkama, suda kaynatma, ateşe sokma, silme, ovalama, kurutma, kazıma,
üzerine toprak serpme, içindeki suyun tamamını veya bir kısmını boşaltma, kimyasal yapısını
değiştirme (istihâle), tabaklama ve boğazlama.
Maddi kirlilik söz konusu olduğunda ki-
şisel temizlik hususunda istibrâ ve istincâ
kavramları öne çıkmaktadır.

İstibrâ, küçük abdest bozduktan sonra
idrar yolunda kalabilecek idrarın tama-
men kesilmesi için bir süre beklemektir.
Bu beklemeden sonra uzvun dışına çıkan
idrar yaşlığı temizlenir ve abdest alınır.
Namazın sıhhati için özellikle erkekler
için istibrânın önemi büyüktür. Özür hâli
dışında, vücuttan idrar sızıntısı olduğu sü-
rece abdest geçerli olmaz. Bunun için son
damlaların kesildiğinden emin olmadan
abdeste başlanmamalıdır. İdrarın vücut-
tan iyice çıkması için bir süre beklemek,
biraz hareket etmek, yürümek ve öksür-
Maddi pislikten temizlenmenin başlıca yollarından mek gibi istibra yöntemlerine başvurula-
biri su ile yıkamadır.
bilir. İdrardan hemen sonra abdest alın-
ması hâlinde sızıntıların elbiseyi kirletme
durumu söz konusu olmaktadır. Peygamberimiz konuyla ilgili uyarıda bulunmuştur. Peygam-
berimiz, “İdrardan sakınınız. Çünkü kabir azabının çoğu ondandır.” 6

İstincâ, büyük abdest bozduktan sonra temizlenme işlemidir. Günlük hayatın bir par-
çası olan bu temizlik, fertlerin sağlığı, insani ilişkileri ve ibadet hayatı bakımından önemlidir.

6 İbn-i Mâce, Tahâret,26.

30