Page 12 - Fıkıh Okumaları 2. Ünite

FIKIH OKUMALARI

2. Genel izin: Cuma namazı, yöneticiler tarafından namaz kılınmasına izin verilen, halka
açık camilerde kılınır.

3. Vakit: Cuma namazı öğle namazı vaktinde kılınmalıdır.

4. Cemaat: Cuma namazı için Ebu Hanife’ye göre en az imam dışında üç, Ebu Yusuf’a
göre imam dışında iki, İmam Şâfiî’ye göre de kırk kişilik bir cemaat olmalıdır.
5. Hutbe: Cuma namazından önce hutbe okunması şarttır.Cemaatin acil işleri olduğu
düşünülerek hutbe kısa tutulmalıdır. Peygamberimiz bu konuda şöyle buyurmuştur: “Kişinin
namazının uzun, hutbesinin kısa olması dini iyi anladığının işaretidir; namazı uzatın, hutbeyi
19
ise kısa tutun, kuşkusuz bazı sözler vardır ki bir sihir gibi kalpleri büyüler.” Sahabe, Peygam-
berimiz’in namaz ve hutbesinin orta hâlli olduğunu rivayet etmişlerdir.

6. Şehir: Cuma namazı şehir ve civarında
kılınmalıdır. Şâfiîlere göre cuma namazı, halkın
devamlı oturduğu köy ve şehirlerde kılınmalıdır. 20
Tartışalım

Cuma Namazının Kılınışı: Cuma nama- Cuma vakti alışverişin dinen ya-
zı öğle vaktinde ve cemaatle kılınır. Dış ezandan saklanmasının nedeni neler ola-
sonra cuma namazının dört rekâtlık ilk sünneti, bilir arkadaşlarınızla tartışınız.
öğle namazının sünneti gibi kılınır. Hatip (İmam)
minbere hutbe okumak üzere çıkıyorsa ilk sün-
nete başlanmaz. Önceden başlanmış ise tamam-
lanır. Hatip minbere çıkmaya başlayınca müezzin iç ezan okur, hatip ezanı minberde oturarak
dinler. Ezan bittikten sonra hutbesini ayakta cemaate dönerek sunar. Hatip hutbesini sunar-
ken cemaat bir işle meşgul olmaz, sessiz olur, dikkatle hutbeyi dinler. Hatip hutbeyi bitirdikten
sonra müezzin kâmet getirir. Bu esnada hatip minberden inerek mihraba geçer, iki rekât cuma
namazını kıldırır. Cuma namazının farzı kılındıktan sonra Cuma namazının dört rekâtlık son
sünneti, öğle namazının ilk sünneti gibi kılınır. Böylece namaz tamamlanır.

Kur’an-ı Kerim’de, cuma namazı için ezan okunduğu zaman alışveriş gibi kişiyi ibadet-
ten alıkoyan işlerin yasaklandığı bildirilmiştir. Yasak, namaz bitinceye kadar devam eder. Ya-
sak yalnız cuma namazını kılmakla yükümlü kişilerle ilgilidir. Yasağa rağmen yapılan alışveriş
mekruh olmakla birlikte geçerlidir. Ancak bu tam anlamıyla helal bir kazanç sayılmaz.

Ülkemizde bazı bölgelerde yıllardan beri cuma namazından sonra “zuhr-i âhir” adıyla
dört rekâtlik bir namaz kılınmaktadır. Son öğle namazı anlamına gelen bu namaz, cumanın
şartlarıyla ilgili ihtilaflardan ve bir hassasiyetten kaynaklanmıştır.

Vacip Namazlar

Vacip namazlar, li-aynihî vacip (vacip oluşu kulun fiiline bağlı olmayan) ve li-gayrihî va-
cip (vacip oluşu kulun fiiline bağlı olan vacip) olmak üzere ikiye ayrılır. Li-aynihî vacip namazlar
yatsı namazından sonra kılınan üç rekâtlık vitir namazı ile ramazan ve kurban bayramı namaz-

19 Müslim, Cuma, 47.
20 Diyanet İşleri Başkanlığı, İlmihal, C. 1, s. 296.

38