Page 10 - Fıkıh Okumaları 2. Ünite

FIKIH OKUMALARI

Bilgi Notu

Hüküm, sözlükte; karar, idare, ilim, hikmet ve anlayış anlamlarına gelmek-
tedir. Fıkıhta hüküm, Şari’nin mükelleften bir fiili yapmasını veya yapma-
masını istemesi ya da onu yapıp yapmamakta serbest bırakmasıdır. Bu ne-
denle insanların davranışları ile ilgili olan hükümlere “fıkhî hüküm” ya da
“ef’al-i mükellefin” denir. Fıkhı hükümler şunlardır: Farz, vacip, sünnet,
müstehap, mübah, mekruh, haram ve müfsit.

2.2. Namaz Türleri

Hanefi Mezhebi dışındaki mezheplere göre namaz, genel olarak farz ve nafile şeklinde
iki gruptur. Hanefiler’e göre ise namazlar; farz, vacip ve nafile olmak üzere üç gruptur.

Farz Namazlar: Farz olan namazlar, farz-ı ayın ve farz-ı kifaye olmak üzere iki çeşittir.
Farz-ı ayın olan namazlar yükümlülük çağındaki her Müslümana farz olup, her biri ayrı ayrı
bunu yerine getirmekle mükelleftir. Farz-ı ayın olan namazlar şunlardır: Her gün beş vakit
namaz ve her hafta cuma günleri kılınan cuma namazı. Günlük farz namazlar sabah namazı 2
rekât, öğle namazı 4 rekât, ikindi namazı 4 rekât, akşam namazı 3 rekât ve yatsı namazı 4 rekât
olmak üzere toplam 17 (on yedi) rekâttır. Cuma namazı, cuma günü öğle namazının vaktinde
cemaatle kılınan ve farz olan kısmı 2 rekât olan bir namazdır. Cuma namazı kılınınca ayrıca
öğle namazı kılınmaz.

Farz-ı kifaye olan namaz ise cenaze namazından ibarettir. Bu namazı bir kısım Müslü-
manlar kılınca öteki Müslümanlar cenaze namazı kılmadıkları için sorumlu tutulmazlar. Sevap
ve fazileti ise namazı kılanlar elde etmiş olurlar.

Cuma Namazı: Cuma, Müslümanların haftalık bayram günüdür. Bu günde Müslüman-
lar cami ve mescitlerde toplanır, okunan hutbeleri dinler ve bilgilerini artırırlar. Hep birlikte
cuma namazını kılar, namazdan sonra birbirlerinin hâl ve hatırlarını sorar, tekrar günlük işle-
rine dönerler. Cuma gününün ve cuma namazının fazileti hakkında pek çok hadis nakledilmiş-
tir. Cuma günü beden temizliği yapmak, gusül almak, güzel ve temiz elbiseler giymek, başka
şeylerle uğraşmayıp camiye erken gitmek, tahiyyetü’l-mescid olmak üzere iki rekât namaz
kılmak, Kehf suresini okumak veya dinlemek müstehaptır.

Şartlarını taşıyan kimseler için cuma namazı farz-ı ayındır ve iki rekâttır. Bu namazın
farz oluşu Kitap, sünnet ve icma ile sabittir. Şu ayet cuma namazının farz oluşunun delilidir. “Ey
iman edenler! Cuma günü namaza çağrıldığınız (ezan okunduğu) zaman, hemen Allah’ı anmaya koşun ve
alışverişi bırakın. Bilesiniz ki bu sizin için daha hayırlıdır. Namaz kılınınca yeryüzüne dağılın, Allah’ın lût-

36