Page 40 - Fıkıh 4. Ünite

FIKIH

b. Zekâtı Verilecek Malda Aranan Şartlar:

• Malın üreyip artan cinsten olması: Malda üreme ve art-
ma iki türlü olur:
1- Hakiki (gerçek) nema (artma/üreme): Hayvanlar yavrula-
ma ile; toprak ürünleri büyüme ve artma ile; ticaret mal-
ları ise günlük hayattaki emtia fiyatlarının artması sure-
tiyle çoğalırlar.
2- Takdirî (hükmi) nema: Altın, gümüş ve para gibi geçerli ve
kıymetli varlıklardaki artmadır. Döviz de bunlara dâhildir.
Bunlar iktisadi açıdan potansiyel olarak nema özelliği ta-
şırlar.
Taşınır veya taşınmaz malların kira gelirleri de üreyen
mal kabul edilir. Ticari taksinin gelirinden, ev veya iş yerinin
kirasından zekât verilir.
Ticari amaç için satışı veya kira geliri düşünülmeyen; ev,
arsa, dükkân, makine, alet, araba gibi yatırım için elde tu-
tulmayan malların kendileri zekâta tâbi değildir.

• Malın mülkiyette olması: Zekât vere-
cek kimsenin zekâtını vereceği mala tam
olarak sahip olması ve onu istediği gibi
kullanabilmesi gerekir. Zekâttaki tam
mülkiyet şartı sebebiyle âlimler şu so-
nuçlara varmışlardır:

1- Zekât verileceği zaman mal, kişinin
kendi tasarrufu altında olmalıdır.
Kaybedilen, başkası tarafından el
konulup gasp edilen mallar üzerinde
tasarruf bulunmadığından zekâtları
verilmez.
2- Şahıs mülkiyetinde bulunmayan
malların zekâtı verilmez.
3- Kişinin elindeki haram mal ve
paralardan dolayı zekât gerekmez.

Alacaklar da zekâta tabidir. Bunlar üç türlüdür:
1. Kuvvetli alacaklar: Borç olarak verilen paralar, verilen krediler ve satılan ticaret mallarının bedeli olan alacaklar
ile iş yerlerinin kiraları böyledir. Ele geçince 1/40 oranında zekât verilir.
2. Orta alacaklar: Bir iş veya hizmetin karşılığı olan alacaklardır. Tazminat, ev kirası gibi alacaklar bu gruptandır.
Ele geçmedikçe zekât gerekmez. Tahsil edildiği zaman nisabı geçiyorsa zekâtları verilir.
3. Zayıf alacaklar: Mal, hizmet veya menfaat karşılığı olmayan alacaklardır. Batık borçlar, miras ve kadının kocasın-
dan alacağı mehir bu türdendir. Bunlar, tahsil edildikten sonra nisaba eklenir.

102