Page 3 - Ebru 2. Ünite

EBRU SANATININ TARİHÇESİ ve MEŞHUR ÜSTADLARI

kaynağın tamamını yayımlama sözü vermiştir. Rahmetliye Armağan kitabında orjinaliyle
beraber yayımlayarak bu sözünü yerine getirmiştir. . O döneme kadar ebru imali hak-
1
kında bilinenleri bir araya toplayan risalede kâğıt boyama ve aharlama usullerinden de
bahsedilmiştir. Devrinin diliyle kaleme alınan yazmada verilen bazı malzeme ve kullanım
oranları bugünkünden pek de farklı değildir.
Tarihte yaşamış ebru ustaları hakkında çok az şey bilmekteyiz. Pek çoğu derviş meş-
rep hayat süren bu ustaların bilinmek, meşhur olmak gibi bir gayeleri olmamıştır. Ebruları-
na isim yazmamışlardır. Bu sebepten elimizdeki eski ebru örneklerinin tarihini ve ustasını
tespite maalesef imkan yoktur. Ortaya çıkabilecek yeni belge ve bulgularla ebru sanatının
karanlık kalan asırlarının aydınlanacağı ümidini hep taşıyoruz. Gerek eldeki bilgiler, ge-
rekse son devir ustaları hakkında öğrenci ve muhiblerinin verdiği bilgiler ışığında, ustala-
rımız hakkındaki malumatı derc ediyor, hepsini hayır dua ile yâd ediyoruz.

3. Dünyada Ebru Sanatı

Ebru sanatının nerede ve ne zaman
başladığı henüz bilinmemektedir. Ebru
kelimesinin aslı Çağataycaya dayandırılır.
Özbekler Tekkesi’nin ilk şeyhlerinden Sâdık
Efendi ebru sanatını Buhara’da öğrenmiştir.
Çin’de VIII. asırdan itibaren Liu-şa-şien,
Japonya’da XII. Asırdan itibaren suminagaşi
ve beninagaşi isimleriyle su üzerinde yapılan
uygulamalar vardır. Bu da ebru sanatının
doğduğu yerin Orta Asya olduğu tezini
kuvvetlendirmektedir. .
2
Simunagaşi Japonların su yüzeyinde yaptığı Suminagaşi tekniğini, Japonya’da Sumi
kağıt süsleme sanatından bir örnek.
ressamlarının, fırçalarını temizlemek üzere
batırdıkları suda oluşan şekilleri kâğıda alarak bulduğu tahmin edilmektedir. Suminagaşi tekniği
metot olarak ebruya çok benzemektedir. Bilinen en eski suminagaşi örneği Sanjuroku-nin Shu adlı
yazmanın iki sayfasındadır ve 1112 yılına aittir .
3
Orta asya’da zuhur ettiğine inanılan bu sa-
nat, büyük ipek yoluyla önce İran sahasına ARAŞTIRALIM
Dünyada yapılan ebru örneklerini internetten
oradan da Anadolu Topraklarına geçmiştir. araştırınız.

1 Bk. DERMAN M. Uğur, “Gecikmiş Bir Vaad” Prof. Dr. Nihad M. Çetin’e Armağan, s.371-405, İstanbul 1999
2 DERMAN 1999b, s. 189.
3 BARUTÇUGİL, s. 33-34.

23