Page 13 - Dinler Tarihi 3. Ünite

DİNLER TARİHİ

Kutsal Toprak

13
Tevrat’ta süt ve bal ülkesi olarak anlatılan ve yeryüzünün merkezinde bulunduğuna inanı-
lan Filistin toprakları, Tanrı’nın kutsallığının ve hükümranlığının doğrudan tecelli ettiği bölgeyi
ifade eder. Yahudilere göre burada yer alan Kudüs, krallığın merkezi ve mabedin inşa edildiği
yer olması nedeniyle kutsal kabul edilmiştir. Bu sebeple Kudüs ve onun merkezinde bulunan
mabed bölgesi, kutsallığın doruğa ulaştığı mekânlar olarak görülür. 14

Yahudiler, tarihte birçok kez kutsal topraklardan sürgün edilmişlerdir. Yahudiler, dinî bir mer-
kez kabul etmeleri dolayısıyla, her zaman kutsal topraklara geri dönmenin yolunu aramışlardır.
Yahudi din otoriteleri, zorunlu kalmadıkça kutsal toprakların dışında yaşamayı veya kutsal top-
raklar dışında bir devlet kurmayı dine aykırı kabul ederler. Bunun sebebi, Yahudiliğin en temel ku-
rum (Bet Hamikdaş) ve kurallarının bu topraklarda yaşanabilecek şekilde belirlenmiş olmasıdır.
Yahudilik bu topraklar dışında tam olarak yaşanamaz. 15

Günümüz Yahudi Akımları

Günümüz Yahudi akımlarının ortaya çıkışında etkili olan bazı olaylar yaşanmıştır. Bu olay-
lardan bazıları şunlardır:

1. Fransız İhtilali'nin etkisi: Fransız İhtilali'nden sonra Avrupa’da yaşayan Yahudiler, önceki
dönemlerde kendilerine uygulanan kısıtlamalar kaldırıldığı için kısmen rahata kavuşmuşlardır.
Bu rahat ortam, onların Yahudilik anlayışını etkilemiştir.

2. Beklenen Mesih’in gelmemesi: Şimdiye kadar gelmeyen Mesih’in, bundan sonra da gel-
meyeceğini düşünen kimi Yahudiler, yaşadıkları ülkenin şartlarına uyum sağlamaya çalışmıştır.
Bu da ancak geleneksel Yahudilik anlayışını gözden geçirmekle mümkün olacaktır. 16

3. Yahudi aydınlanma hareketinin etkisi: Yahudi aydınlanmacılığı, Yahudilerin içinde yaşa-
dıkları toplumla bütünleşmeyi ve laik sisteme katılmayı öngörüyordu. Avrupa kültürünün her-
kesin ortak malı olduğu olduğu düşüncesi bazı Yahudilerde yaygınlık kazandı. 17

BİLGİ KUTUSU

İbranice’de ‘mezhep’ kavramını ifade eden genel bir terim yoktur. Yahudilikte mezhep ve
gruplaşmaların ortaya çıkışı, genellikle Helenistik dönemin yozlaşma ortamına yönelik tepkinin bir
sonucu kabul edilmektedir. İlk Yahudi ekolleri Hz. İsa Dönemi'nde ortaya çıkmıştır.

(Ömer Faruk Harman, “Yahudilik: Mezhepler ve Dinî Gruplar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam
Ansiklopedisi, C 43, s. 212)

13 Çıkış, 3/8.
14 Ömer Faruk Harman, “Yahudilik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C 43, s. 207.
15 Baki Adam, “Yahudilik”, Yaşayan Dünya Dinleri, s. 230.
16 Baki Adam, “Yahudilik”, Yaşayan Dünya Dinleri, s. 244.
17 Ali Osman Kurt, “Yahudi Aydınlanma Hareketi: Haskala”, s. 37; Ali Osman Kurt, Fundamentalist Yahudiler, s. 304-305.

59