Page 21 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

3. Ünite İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

Hızır ve Muharrem Orucu
Muharrem ayının onuncu günü Aşure günüdür. Aşure günü peygamberler tarihi açısından
büyük bir öneme sahiptir. Hz. Adem'in tövbesinin kabul edilmesi, Hz. Nuh'un tufandan, Hz.
Musa'nın firavunun zulmünden kurtulması gibi önemli olaylar bugün yaşanmıştır. Ayrıca hicri
altmış birinci yılında Hz. Peygamberin torunu Hz. Hüseyin Efendimiz ve yakınlarının Kerbela'da
şehit edildiği gündür.
Alevi-Bektaşiler, Hz. Peygamber'in so-
yuna Kerbela'da yapılan zulmü kınamak ve Düştü Hüseyin sahra-yı Kerbela’ya
onların acılarını kendi yüreklerinde hisset- Cibril var haber ver Sultan-ı Enbiya’ya
mek amacıyla her yıl Muharrem ayının birin- Koniçeli Kazım Paşa, (Cem Dilçin, Örneklerle Türk Şiir
ci gününden on ikinci gününe kadar matem Bilgisi, s.148.)
tutarlar sıvı gıda tüketmezler. Muharrem
ayında, matem ve oruç bir bütün olarak uygulandığı için daha büyük bir anlam kazanır. Bun-
dan dolayı Muharrem orucunun diğer bir adı da Yas-ı Matemdir. Bu günlerde; su içilmez, tıraş
olunmaz, çamaşır yıkanmaz, hayvan ve ağaç kesilmez. Et, soğan, sarımsak, yumurta yenilmez.
Aynaya bakılmaz, süslenilmez. Düğün, oyun ve çeşitli eğlenceler yapılmaz. 55

YAZALIM

Yas-ı Matem olan Muharrem orucunda yapılmaması gerekenleri aşağıya yazınız.

1)....................................................................................................................................

2)....................................................................................................................................
3)....................................................................................................................................

4)....................................................................................................................................

Alevi-Bektaşi geleneğinde Muharrem ayı boyunca Hz. Peygamber ve Ehl-i beytine salavat
getirilir. Başta Hz. Hüseyin olmak üzere Kerbela’da şehit olan Ehl-i beyt için mersiye ve dualar
okunur. Ayrıca bu on iki gün boyunca cemevlerinde bir araya gelip, günün anlamı hakkında
sohbet eder, mersiyeler okurlar. Muharrem ayının on üçüncü günü Kevser suresinin bir tecellisi
olarak Hz. İmam Zeynel Abidin’in sağ kalıp, Hz. Peygamberin soyunu günümüze kadar taşıdığı
için şükür kurbanı keserler. Aşure pişirip dağıtırlar. O günün akşamı da cemevlerinde “Muhar-
rem cemi” yaparlar. 56

Hızır orucu Alevilik-Bektaşilikte önemli bir yere sahiptir. Bu oruç genellikle Şubat ayının
on üç, on dört ve on beşinci günlerinde tutulur. Bazı yörelerde ise beş veya yedi gün olarak
tutulur. Hızır orucu şu olaya dayandırılır: Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’in hastalandığı bir gün, Hz.
Fatıma üzgün olarak babasının yanına gider ve olanları anlatır. Hz. Peygamber torunlarının şifa-
ya kavuşması için dua eder ve çocukların iyileşmesi durumunda kızı Fatıma (r.a.) ve damadı Hz.
Ali’ye üç gün oruç tutmalarını tavsiye eder. Her ikisi de çocuklarının iyileşmesi üzerine oruç tut-
maya başlarlar. İlk akşam oruçlarını açacakları zaman yoksul biri gelerek onlardan yiyecek ister.

55 Metin Bozkuş, Sivas Aleviliği, s. 218-219.
56 Hakkı Saygı, Alevi-Bektaşi İnanç Sistemi ve Erkanları, s. 257-258.
88